မတ်လ ၁ရက် ၂၀၂၂

မနေ့က ရေးတဲ့ထဲမှာ တခု ကျန်သွားပါတယ်။​ ဘိုင်ဒန်က ပူတင်ရဲ့ နျူလက်နက်ခြိမ်းခြောက်မှုကို အမေရိကန်တွေ စိုးရိမ်စရာမလိုဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတခုဖြစ်တဲ့ အရေးပေါ်အခြေအနေတွေမှာ အမေရိကန်တွေကို အသင့်ဖြစ်နေအောင် ပြင်ဆင်ပေးဖို့ဆိုတဲ့ The Ready Campaign ကတော့ နျူထိပ်ဖူးတပ်ဒုံးကျည်တွေ ပေါက်ကွဲပြီးနောက်ဆက်တွဲ fallout ကနေ အဆောက်အဦတွေထဲ တိမ်းရှောင်မယ့် အမေရိကန်တွေဟာ နှာခေါင်းစည်းတပ်ရမှာဖြစ်ပြီး တဦးနဲ့တဦး ၆ ပေခြားအကွာအဝေးကို ထိန်းသိမ်းရမယ်ဆိုတဲ့ အကြံပြုချက်က ရှေ့ဆုံးက လာပါတယ်။ အဆောက်အဦထဲမှာ ၂၄နာရီနေပြီး တာဝန်ရှိသူတွေက ပါ့ဘလစ်ရှယ်လ်တာကို ပြောင်းဖို့ပြောရင် ဟန်းဆန်နတိုက်ဇာလေးတွေ ဆောင်သွားပါတဲ့၊ အော်ပဲရီရမလို ဆဲပဲလှိမ့်ဆဲရမလိုဖြစ်ရပါတယ်။ တကယ်နျူဗုံးကွဲရင် အနီးတဝိုက်က အကုန်သေမှာပါ။ မှိုပွင့်ကြီးနဲ့ ဝေးရင်တော့ အသက်မသေပေမဲ့ လိုက်နာစရာတွေက သူတို့ပြောတာနဲ့ တခြားစီပါ။ ရေဒီယိုသတ္တိကြွမှုတွေ ပြာတွေက ဘယ်လိုအန္တရာယ်အနည်းဆုံးဖြစ်အောင် နေရမလဲဆိုတာက ဟိုပိုးဂိုက်လိုင်းနဲ့ တခြားစီပါ။

အဆီအငေါ်မတည့်တာတွေက အဲဒီတခုထဲတော့ မဟုတ်ပါဘူး​။​ ဘယ်သူတွေဘယ်လောက် ဆန်ရှင်လုပ်လုပ် တရုပ်က ရုရှားကို အသက်ရှုပေါက်ပေးနေရင် ထိရောက်မှုကြန့်ကြာနိုင်လို့ သတင်းထောက်က တရုပ်ကိုရော ရုရှားကို အရေးယူဖို့ ဖိအားပေးမှာလားဆိုတဲ့ မေးခွန်းကို ဘိုင်ဒန်က ငါဒီမေးခွန်းကို ဖြေဖို့ ပြင်မထားဘူးလို့ ပြန်ဖြေပါတယ်။ နောက်သတင်းတခုမှာတော့ ထရမ့်လက်ထက်က ယူအန်ဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံအမတ်နဲ့ တောင်ကာရိုလိုင်းနားဂါဗာနာဟောင်း နစ်ကီဟေးလီက ရုရှားကို ထိန်းဖို့ တရုပ်ကို ဘိုင်ဒန်က အကူအညီတောင်းတယ်ဆိုတာကို ပျော့ညံ့တဲ့ အင်အားကြီးနိုင်ငံရဲ့ ခေါင်းဆောင်မပီသမှုအဖြစ် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်သွားပါတယ်။   

ရုရှားဖက်မှာလည်း မှန်းချက်နဲ့ နှမ်းထွက် မကိုက်ဖြစ်နေတာတွေ ပူတင်ဂျင်းထည့်ထားတာတွေ ပိုမို ထင်ရှားလာပါပြီ။​ ရုရှားစစ်တပ် ၆တပ်ကို သယ်ဆောင်လာတဲ့ ပင်လယ်နက်ဒေသက စစ်သင်္ဘောပေါ်မှာ ဆူပူအုံကြွမှုတွေဖြစ်တဲ့ အသံမျိုး ကြားရပြီး တပ်သားတွေက ယူကရိန်းဆိပ်ကမ်းကို တိုက်ဖို့ ငြင်းဆိုတယ်လို့ ယူကရိန်းဖက်က ဆိုပါတယ်။ အဲဒီစစ်သားတွေကို ယူကရိန်းနိုင်ငံတောင်ဖက် အိုဒက်ဆာက အချက်အချာကျတဲ့ ဆိပ်ကမ်းကို တိုက်ခိုက်ဖို့ စေလွှတ်လိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။​ သင်္ဘောပေါ်က ရုရှားတွေက ယူကရိန်းခုခံကာကွယ်သူတွေကို ရေဒီယိုနဲ့ တိုက်ခိုက်မှုရပ်လိုက်ကြောင်းနဲ့ သူတို့ကို မတိုက်ခိုက်ပဲ ပြန်ခွာခွင့်ပြုဖို့ အကြောင်းကြားခဲ့ပါတယ်။

ခရိုင်းမီးယားဒေသကလာတဲ့ ရုရှားကျဆုံးစစ်သည်တဦးရဲ့ မိခင်က သူ့သားပို့ထားတဲ့ မက်ဆေ့ချ်လေးကို ဖတ်ပြပါတယ်။ “မေမေ သားးအခု ယူကရိန်းထဲမှာ၊ အဲဒီမှာ တကယ့်ကို စစ်ပွဲကြီး ဖြစ်နေတာမေမေ၊ သားတို့ကို ပြောတော့ ယူကရိန်းတွေက သားတို့ကို ဝမ်းပမ်းတသာ ကြိုကြမှာလို့ ပြောတာ၊ အခုတော့ သူတို့က သားတို့တင့်ကားတွေ ဝင်မလာနိုင်အောင်လို့ တင့်ကားတွေအောက်ကို သူတို့ကိုယ်နဲ့ လှိမ့်ချပြီး တားကြတာမေမေ၊ သားတို့ကို နာဇီတွေလို့လည်း ပြောတယ်၊ သားကြောက်တယ်၊ သူတို့ သားတို့ကို အလိုမရှိကြဘူး။” အဲဒါ သူ့သား မသေခင်က ပို့ထားတာပါ။ ဗီဒီယိုတွေထဲမှာတော့ ငယ်ငယ်ရွယ်ရွယ် တပ်သားသစ်လေးတွေ အများကြီး တွေ့ပါတယ်။ အားလုံး ပူတင့်ဂျင်း မိလာပုံပါပဲ။ တချို့ကတော့ သူတို့လုပ်ရပ်အတွက် တော်တော် စိတ်မကောင်းဖြစ်နေပုံရပြီး တချို့ကတော့ အကြောမာမာပါပဲ။

အရင် ဆိုဗီယက်လက်အောက်မှာတုန်းက တနိုင်ငံတည်းသားတွေဖြစ်ခဲ့တဲ့ ယူကရိန်းနဲ့ ရုရှားက အပြန်အလှန် ကူးလူးနေထိုင်မှုတွေ ရှိခဲ့သလို ရုရှားစကားကို အကုန်လုံး နားလည်ကြတာချင်းလည်း တူပါတယ်။ ယူကရိန်းက လူ ၃၀% လောက်က ရုရှားစကား အဓိက ပြောကြပါတယ်။ အခု တိုက်ရမှာ တွန့်နေတဲ့ ရုရှားတွေကလည်း ယူကရိန်းတွေကို ညီအကိုတွေလို့ သဘောထားလို့ တိုက်ဖို့ဝန်လေးနေတာလို့ ဆိုကြပါတယ်။ အခုအချိန်အထိ ရုရှားစစ်သား ထောင်ကျော်သေ/ ဒဏ်ရာရ/ဖမ်းမိထားပါတယ်။ အရပ်သားတွေသေကြတာလည်း အနည်းဆုံး ရာချီနေပါပြီ။

ဒီကနေ့မှာ ဘိုင်ဒန်ရဲ့ ပထမဆုံး State of the Union မိန့်ခွန်း ပြောပါတယ်။ ဘိုင်ဒန်ရဲ့ ကယ်တင်ရှင်ကတော့ ပူတင်ပါပဲ။ ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ကြောင့် ပြည်တွင်းက ပြဿနာတွေအပေါ် ကြာကြာပြောရမယ့်ဒုက္ခက လွတ်သွားလို့ပါ။ သူ့မှာလည်း တမင်လုပ်ထားတဲ့ပြဿနာတွေဆိုတော့ အဖြေက မရှိဘူးလေ။ အဲဒီလို အသက်ရှုချောင်ဖို့ စစ်ဖြစ်အောင် ညာသံပေးနေခဲ့သလားဆိုတာကတော့ သူနဲ့ သူ့ဆရာပဲ သိမှာပါ။

ငွေဖောင်းပွတာကိုတော့ ပြည်သူတွေကို စာနာလေဟန်၊ သူငယ်ငယ်က အဲဒီလိုဘဝမျိုး ဖြတ်သန်းခဲ့ဖူးလေဟန်တော့ ဖိန့်ပါတယ်။ ဘိုင်ဒန်က “ငွေဖောင်းပွမှုကို ဖြေရှင်းတဲ့ တနည်းက လုပ်ခတွေကို လျော့ပေးတာ၊ အမေရိကန်တွေကို ပိုဆင်းရဲအောင်လုပ်တာ၊ င့ါမှာ အဲဒီထက် ပိုကောင်းတဲ့အကြံရှိတယ်၊ ငါကနင်တို့ရဲ့ စရိတ်စကတွေကို လျော့ချပေးမှာ၊ လုပ်ခကို လျော့ပေးမှာ မဟုတ်ဘူး”လို့ ပြောသွားတာပါ။ အဲဒီလိုလုပ်ဖို့ အမေရိကန်တွေအပေါ် အမြတ်ကြီးစားနေတဲ့ ကဏ္ဍတွေမှာ ပိုပြီး ပြိုင်ဆိုင်မှုရှိလာဖို့၊ ဆရာဝန်ညွှန်းဆေးတွေ၊ ကလေးစောင့်ရှောက်ခနဲ့ ကျန်းမာရေးအာမခံပရီမီယံတွေ လျော့ချဖို့၊ ရာသီဥတုပြောင်းတာကို အကြောင်းပြတဲ့ အခွန်လျော့ပေးမှုနဲ့ အိမ်တွေ ဈေးသက်သက်သာသာနဲ့ နေရဖို့တွေလည်း တောင်းဆိုသွားပါတယ်။ အားလုံးသိတဲ့အတိုင်းပဲ ကလိုင်းမိတ်ကတော့ ဘိုင်ဒန့်အစိုးရအတွက် မပါမပြီးလေ။

ပြဿနာက သူကသမ္မတလုပ်နေတာကို ဘယ်သူ့ဆီက တောင်းဆိုနေရတာလဲ၊ လိုအပ်ရင် ထရမ့်လိုမျိုး ပြည်သူ့ကိုယ်စား ဝင်ညှိပေးလေ၊ ဈေးနှုန်းတွေက သူအသုံးမကျလို့ တက်တာ၊ အိမ်ဈေးကလည်း အလားတူပဲ။ ကုန်ကျစရိတ်တွေကျဖို့ မလိုအပ်ပဲ ကလိုင်းမိတ်အကြောင်းပြပြီး ကြပ်ထားတာတွေ ဖယ်ပစ်လိုက်ပေါ့။ အဲဒါတခုထည်းနဲ့တင် အမေရိကန်ပြည်သူတွေရော ကမ္ဘာ့ပြည်သူတွေပါ စွမ်းအင်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အသက်ရှုချောင်သွားမှာပါ။ အိမ်တွေ လုပ်ခတွေ ဈေးနှုန်းတွေကိုလည်း အစိုးရက ဥပဒေထုတ်ပြီး ထိန်းချုပ်တာ ဘယ်တုန်းကမှ မအောင်မြင်ခဲ့ဘူး၊ ဘယ်တော့မှလည်း အောင်မြင်မှာမဟုတ်ဘူး၊ ဒါပေမဲ့ လူပိန်းကြိုက်တော့ လက်ခုတ်သံ များများရမယ်။ အဲဒီပိန်းဥတွေကပဲ​အစွာဆုံးတွေဖြစ်နေကြတော့ သူတို့အတွက် ရဲရဲတောက် ဖိုက်ပေးကြဦးမှာပေါ့။

ဘိုင်ဒန့်မိန့်ခွန်းထဲမှာ အမေရိကန်ကို အဓိကဒုက္ခအပေးဆုံး တရုပ်အကြောင်း ထည့်မပြောသွားပါဘူး။ တရုပ်လို့ နှစ်ကြိမ်ပြောသွားတာက ပြိုင်ဆိုင်မှုနဲ့ အခြေခံအဆောက်အဦနဲ့ ပတ်သက်တာလောက်ပါ။ အာဏာရှင်စနစ်တွေကို ဝေဖန်ဖို့ရော လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်တာတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ရော ယူကရိန်းစစ်မှာ တရုပ်ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍရော ဘာတခွန်းမှ မဟရဲလို့ မဟသွားပါဘူး။ တနိုင်ငံလုံးမှာ ကျောင်း.ဆေးရုံနဲ့ ထောင်တွေကလွဲလို့ နှာခေါင်းစည်းတပ်တဲ့ မန်ဒိတ်တွေ ဖြုတ်ပစ်လိုက်တာကိုလည်း ဘိုင်ဒန်မိန့်ခွန်းပြောမှာနဲ့ တိုင်မင်ကိုက်ပြီး လျော့ချပေးသလို ဝေဖန်ကြတာတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။

ဒီမိန့်ခွန်းထဲမှာတော့ သူလုပ်နေတဲ့ လက်ဝဲစွန်းအာဂျင်ဒါတွေက လူတွေကို ပိုဒေါပွစေတာ သူ့ကို လူထောက်ခံမှု အနိမ့်ဆုံးဖြစ်စေတာက သက်သာရာရဖို့အတွက် အလယ်အလတ်သမားလေသံတွေ ထည့်လာပါတယ်၊ Defunding the police ဆိုတာကို ရှုတ်ချသွားတာပါ။ တောင်ပိုင်းနယ်စပ်ကို ကာကွယ်ရမယ်လို့လည်း ပြောသွားပါတယ်။ အရင်ကလည်း တေ့တေ့ဆိုင်ဆိုင်မေးရင် ယုံကြည်တာကို ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ပြောရဲတဲ့ ဇ ရှိသူမဟုတ်တော့ လူကြားချင်တဲ့စကားနဲ့ လွယ်လွယ်(လိမ်)ဖြေခဲ့ဖူးတာပါပဲ။ လက်တွေ့မပါတဲ့ အပြောသက်သက်နဲ့တော့ ယုံဖို့ခက်တယ်ဘိုင်ဒန်ရေ။

ရုရှားစတော့တွေက ပျှမ်းမျှ​ နဂိုဈေးရဲ့ ၅၀% တောင် မရှိတော့ပဲ ရူဘယ်ငွေကလည်း 30% လောက် တန်ဖိုးကျသွားပြီဖြစ်လို့ ပြည်သူတွေက ဘဏ်တွေမှာ ရသလောက်ထုတ်ကြဖို့ အချိန်နဲ့အမျှ လုံးပမ်းနေကြပါတယ်။

ကနေဒါက စိတ်ပညာရှင် ဂျော်ဒန်ပီတာဆန်က ထရူဒိုအစိုးရက ထရပ်ကာတွေကို အရေးပေါ်ဥပဒေနဲ့ ဘဏ်အကောင့်တွေ ဖရိဇ်လုပ်ပြီးနောက်မှာ ပြည်သူတွေအပေါ် အာဏာရှင်ဆန်ဆန်လုပ်တာကို တားမြစ်ဖို့ ပြည်သူတွေ ကနေဒါဘဏ်တွေကနေ ပိုက်ဆံအမြန်ဆုံး ပြန်ုထုတ်ကြဖို့ တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။ ပြောရမယ်ဆို မြန်မာပြည်သူတွေက ဆရာကြီးပါပဲ။ အာဏာရှင်တွေက နည်းမျိုးစုံနဲ့ ကြပ်သလောက် ဂယ်ပေါက်ရှာပြီး ပြန်ပညာပြနိုင်ခဲ့တာပါ။ ဘဏ်စနစ်ပြိုလဲရင် အာဏာရှင်တွေအရင် မျက်ဖြူဆိုက်မှာပါ။ ပြည်သူ့အားဘယ်လောက် အရေးကြီးတယ်ဆိုတာ မြန်မာပြည်သူတွေနဲ့ ယူကရိန်းပြည်သူတွေက သက်သေပါပဲ။

ရုရှားတွေ ကျဥ်းတဲကြပ်ထဲ ရောက်လာတာနဲ့အမျှ သူတို့ရွေးတဲ့ ထွက်ပေါက်/တိုက်စစ်က ယုတ်မာပက်စက်တာတွေချည့်ပါပဲ။ စစ်ရေးအရတင်မကပဲ အမေရိကန်ဘဏ်တွေကိုပါ ဆိုင်ဘာတိုက်ခိုက်မှုတွေ တိုးပြီးလုပ်လာနေတာ ဆိုင်ဘာစစ်ခင်းနေတယ်လို့တောင် ပြောလို့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အရင်ထဲကလည်း လုပ်လို့ရသလောက် လုပ်နေခဲ့တာပါပဲ။ ထိထိရောက်ရောက် မှတ်လောက်သားလောက် တုန့်ပြန်ဖို့တော့ လိုပါမယ်။