ဧပြီ ၈ ရက် ၂၀၂၂

ဘိုင်ဒန်(အဘမ)အစိုးရက ပြည်တွင်းကို ခိုးဝင်တွေ အကန့်အသတ်မရှိ ဝင်လာနိုင်ဖို့အတွက် ထရမ့်ခေတ်က ပြဌာန်းခဲ့တဲ့ တိုင်တယ်လ်၄၂ ကိုဖျက်သိမ်းဖို့ ကြိုးစားနေတာကို ဟန့်တားဖို့အတွက် နှစ်ပါတီဆီနိတ်တာ ၁၁ဦးက ဥပဒေကြမ်းတခု တင်သွင်းလိုက်ပါတယ်။ အဲဒီဥပဒေကြမ်းအရ ကပ်ပိုးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အရေးပေါ်အခြေအနေကြေငြာထားမှုကို မရုပ်သိမ်းပေးမချင်း ကပ်ပိုးကြောင့် ပြဌာန်းထားတဲ့ တိုင်တယ်၄၂ ကို မဖျက်စေဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေငြာထားမှ အစိုးရမှာ အထူးအာဏာတွေ သုံးစွဲခွင့်ရှိမှာဖြစ်သလို ဘတ်ဂျက်ကလည်း အများကြီးပိုသုံးခွင့်ရမှာ ဖြစ်တာကြောင့် ကပ်ပိုးနဲ့ပတ်သက်ပြီး တနိုင်ငံလုံးလိုလို ပုံမှန်အနေအထားနီးပါး ဖြစ်နေပေမယ့် အရေးပေါ်အခြေအနေကို ရုတ်သိမ်းဖို့ ငြင်းဆိုနေတာဖြစ်ပါတယ်။ ရှင်းရှင်းပြောရရင် ပြည်သူကို အကြောက်တရားနဲ့ ခြောက်ဖို့၊ မတရားသဖြင့် အာဏာပိုယူဖို့၊ ဘတ်ဂျက်ပိုရဖို့(ဇီးသီးဗန်းမှောက်ဖို့)၊ မဲစောရလုပ်ဖို့ကျတော့ ကပ်ပိုးကို ကြာရှည်စေချင်ပြီး သူတို့ကို မဲပေးသူတွေဖြစ်လာမယ့် အကြမ်းဖက်တွေ၊ ရာဇဝတ်ကောင်တွေ၊ မူးယစ်မှောင်ခိုတွေ၊ လူကုန်ကူးတွေ အဝင်လျော့သွားမှာစိုးလို့ ကပ်ပိုးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ကန့်သတ်ချက်တွေကို ပယ်ဖျက်ချင်တာပါပဲ။

အမေရိကန်မှာ ကပ်ပိုးအကြောင်းပြပြီး အစိုးရက အာဏာမတရားယူထားတဲ့ထဲမှာ တခုက ကလေးလေးတွေကို ဖဇဆေးမျိုး မထိုးမနေရ သတ်မှတ်တာပါပဲ။ မူလပိုးနဲ့လဲ တော်တော်ကွဲပြားသွားပြီ ဖြစ်တဲ့အပြင် ဆိုးကျိုးတွေကိုလည်း မပြောရ မရှယ်ရ လိုက်ပိတ်နေတာရယ်​၊ တခြားဆေးတွေလို တခုခုဖြစ်ရင် ထုတ်လုပ်သူမှာ တာဝန်ရှိတယ်ဆိုတဲ့ ပုံမှန်တာဝန်ယူမှု/တာဝန်ခံမှုကို အခုဆေးမှာ လုံးဝဖယ်ရှားထားတာရယ်၊ ထိုးတာကနေ လူပေါင်းသောင်းသိန်းချီ သေကျေဒုက္ခရောက်ကြပေမယ့် တရားဝင်စာရင်းပြုစုဖို့ကို ကြိုးစားမနေကြတာရယ်တွေကြောင့် မိဘတွေက အစိုးရအမိန့်ကို မလိုက်နာခဲ့ရင် ကလေးကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့ ချိုင်းပရိုတက်တဖ်ဆားဗစ်စ်က ကလေးတွေကို မိဘရင်ခွင်ကနေ လာရောက်ဆွဲထုတ်ခေါ်ယူသွားနိုင်တယ်လို့ ဂျီအိုပီအမတ် တမ်မီနိကိုးလ်စ်က ဆိုပါတယ်။​ အဲဒါက အထင်နဲ့ပြောတာမဟုတ်ပဲ သူမပြည်နယ်မှာဖြစ်နေတာကို ပြောတာဖြစ်ပြီး သူမပြည်နယ်တင်မက တနိုင်ငံလုံးမှာ ဖြစ်နေတာလို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီသတင်းတွေကိုကြည့်ရင် တရုပ်ပြည်မှာဖြစ်နေတာတွေနဲ့ ပိုပိုပြီး တူလာနေတာပါ။​ တရုပ်ပြည်မှာလည်း အတန်းထဲမှာ တဦးပိုးတွေ့ရင် တတန်းလုံး ကွာရင်တိုင်းဖို့ ပို့ပစ်တဲ့အပြင် ဘယ်လောက်ငယ်ငယ် မိဘလိုက်ခွင့် တွေ့ခွင့် သတင်းသိခွင့် လုံးဝ မရှိပါဘူး။ အဲဒါကြောင့် နိုင်ငံတော်ဆိုတာကြီးကို ကွန်ဆာဗေးတစ်တွေက အာဏာကြီးမလာအောင် ဇက်သတ်ထားချင်ကြတာပါ။ ဒီမိုကရက်တွေကတော့ အစိုးရအာဏာ ကြီးလေကောင်းလေလို့ ယုံကြည်ကြပြီး တရုပ်ပြည်လို အာဏာနဲ့လုပ်လို့ရတာကို အားကျကြပါတယ်။

စီဘီအက်စ်နယူးစ်က ဘိုင်ဒန်ရဲ့သား(သို့)ညီတို့နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ငွေပေးငွေယူမှုပေါင်း ၁၅၀ကျော်ကို သတိထားစရာ/စိုးရိမ်စရာအဖြစ် အမေရိကန်ဘဏ်တွေက မှတ်တမ်းထိုးပြထားကြတယ်လို့ သတင်းပို့ထားပါတယ်။ ဂျိုးရဲ့ညီ ဂျိမ်းစ်ရဲ့ ကုမ္ပဏီဖြစ်တဲ့ လိုင်းယန်းဟောလ်ဂရုက တရုပ်ကျောထောက်နောက်ခံပြုထားတဲ့ အုပ်စုတခုကနေ ၂၀၁၈ထဲမှာ ငွေလက်ခံရယူထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ လစဥ် ထိန်းသိမ်းခအနေနဲ့ တရုပ်အုပ်စုတခုက ဟန်းတားကို တသိန်း၊ ဂျိမ်းစ်ကို ခြောက်သောင်းခွဲ ပေးထားခဲ့တယ်လို့လည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ ပေးရတဲ့အကြောင်းကတော့ စီစီပီနောက်ခံရှိတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကို အမေရိကန်ပြည်တွင်း/ပြည်ပက အခြေခံအဆောက်အဦနဲ့ စွမ်းအင်ပရောဂျက်တွေ ရှာပေးဖို့ဖြစ်တယ်လို့ ဆီနိတ်တာ ဂရပ်စ်လီက ဆိုပါတယ်။ တရုပ်အတွက် အရေးပါတဲ့ ပဉ္စမံတပ်သားဖြစ်လိုလည်း ကပ်ပိုးလုပ်ပြီး မဲကလဖံထိုးကာ ဘဒတက်လာအောင် နည်းမျိုးစုံနဲ့ ဝိုင်းတွန်းခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

ဝါရှင်တန်ပို့စ်က ဂျာနယ်လစ်တဦးက ဘိုင်ဒန်လက်ထက်မှာ အမေရိကန်စီးပွားရေးက အင်မတန်ကောင်းကြောင်း၊ အပြစ်ပြောစရာဆိုလို့ ငွေဖောင်းပွတာလောက်ပဲရှိကြောင်း အဖာ/အဖားဆောင်းပါး ရေးထားပါတယ်။ ငွေဖောင်းပွမှုကြောင့်ရော လောင်စာဈေးမြင့်တာကြောင့်ရော အမေရိကန်တွေ အထူးသဖြင့် ပင်စင်စားတွေ၊ လက်လုပ်လက်စားတွေ ဒုက္ခပင်လယ်ဝေနေတာကို မမြင်ချင်ယောင်ဆောင်တာပဲလား၊ အဲဒီလောက်ကို ဆက်စပ်တွေးတတ်တဲ့ ဉာဏ်ကို မရှိတာလား၊ တခုခုပါပဲ။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ဒေဝဒတ်မှာလည်း ပရိသတ်နဲ့ပါပဲဆိုတာကို ပြေးမြင်ယောင်မိပါတယ်။

ရုရှား-ယူကရိန်းကျူးကျော်စစ်ဖြစ်လိုက်တဲ့အတွက် ရရှားဆန်ရှင်တွေ ထိလာပြီးတဲ့နောက် ရုရှားနယ်ထဲမှာ တော်တော်လေးပါနေတဲ့ တရုပ်ရဲ့ ဘီအာရ်အိုင်ကလည်း ရှေ့ဆက်ဖို့ ပြဿနာ ရှိလာပါတယ်။ အဲဒီဘီအာရ်အိုင်ကော်ရစ်ဒါကို ရုရှားကို ကွင်းပြီး ပြန်ဆွဲဖို့ကလည်း မဖြစ်နိုင်သလောက်ဆိုတော့ ဘီအာရ်အိုင်ရဲ့ အာရှ-ဥရောပဆက်တဲ့အပိုင်းက ပလုံသွားပြီလို့ ပြောလို့ ရပါတယ်။ အဲဒါကို အမြတ်ထုတ်ဖို့ ကြိုးစားနေတာကတော့ အိန္ဒိယပါ။ သူက ရုရှားနဲ့ရော အမေရိကန်နဲ့ပါ ဆက်ဆံရေးကောင်းနေသေးတဲ့အပြင် ဥရောပ-အာရှဆက်တဲ့ဒေသထဲမှာ ကုန်သွယ်မှုလမ်းကြောင်းတွေ ရှိနှင့်ပြီးဖြစ်တဲ့အတွက် အခုလို ရုရှားကို ရှောင်နေရတဲ့အချိန်မှာ အရမ်းကို အသုံးဝင်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ အိန္ဒိယသုံးနေတဲ့ ၇၂၀၀ကီလိုမီတာရှည်တဲ့ The International North-South Transport Corridor (INSTC) က အိန္ဒိယ၊ အီရန်၊ အာဖဂန်နစ္စတန်၊ အဇာဘိုင်ဂျန်၊ ရုရှား၊ ဗဟိုအာရှနဲ့ ဥရောပတိုကို ဆက်သွယ်ပေးထားပြီး ရေကြောင်း၊ ရထားနဲ့ ကာလမ်း အစုံးသုံးလို့ ရပါတယ်။

အရင်ကတော့ တရုပ်ရဲ့ ဘီအာရ်အိုင်က ပြိုင်ဖက်လို အင်နဲ့အားနဲ့ ဝင်လာပြီး အီရန်ကို အနောက်နိုင်ငံတွေက ဆန်ရှင်လုပ်ထားချိန်မှာ အိန္ဒိယရဲ့ INSTC က စိန်ခေါ်မှုတွေအများကြီး ကြုံခဲ့ရပေမယ့် အခုအချိန်မှာတော့ INSTC အတွက် ပွပေါက်တိုးတာပါပဲ။ အခုအချိန်မှာ စစ်ကြောင့် ပင်လယ်နက်ကို သုံးလို့မရပေမယ့် ရုရှားကိုပို့ဖို့ တရုပ်ရဲ့ ကျင်ဒေါင်ဆိပ်ကမ်းကို သုံးလို့ရနိုင်တယ်လို ဆိုပါတယ်။ တရုပ်ဆိပ်ကမ်းတွေက ကပ်ပိုးကြောင့် နှောင့်နှေးကြန့်ကြာမှုတွေ ရှိနေပေမယ့် INSTC ကို သုံးရင်တော့ ရုရှားနဲ့ အရင်ဆိုဗီယက်ဆက်တဲလိုက် ၉နိုင်ငံပါဝင်တဲ့ စီအိုင်အက်စ်နိုင်ငံတွေကို ကုန်စည်ပို့ဆောင်ဖို့ လောလောဆယ် အဆင်ပြေတယ်လို့ အိန္ဒိယသတင်းဌာနတခုဖြစ်တဲ့ တီအက်ဖ်အိုင်ဂလိုဘယ်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။