ဇွန် ၈ ရက် ၂၀၂၂

မနေ့က ပြည်နယ်တချို့မှာ ပဏာမရွေးကောက်ပွဲတွေ လုပ်ကြပါတယ်။ ထူးခြားတာတခုက အမေရိကန်မှာ လက်ဝဲအယိမ်းဆုံးလို့ ပြောနိုင်တဲ့ ဆန်ဖရန်မှာ အမွှေစိန်ကျောထောက်နောက်ခံ ပေးထားတဲ့ ဒီအေချီစာဘိုဒင်ကို မဲဆန္ဒရှင် ၆၀ရာနှုန်းကျော်က ပြန်ခေါ်ဖို့ မဲပေးခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။ ဘိုဒင်က ရာဇဝတ်သားတွေကို အစဥ်အလာ လိုအပ်ချက်တခုဖြစ်တဲ့ ငွေသားအာမခံတင်စေပြီးမှ အများပြည်သူအန္တရာယ်နဲရင် အပြင်မှာလွှတ်ထားကြတာကို ပယ်ဖျက်ပြီး ဘာမှုကျူးလွန်လွန် အာမခံမလိုပဲ ပြန်လွှတ်ပေးတာတွေ၊ ထောင်ခါတာတွေ၊ မူးယစ်ဆေးဖြန့်ဖြူးရောင်းချသူတွေကို ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးခံရမှာစိုးတယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်တာမျိုး လုံးဝ မလုပ်ခဲ့ဘူးလို့ အယ်လ်အေတိုင်းစ်က ဆိုပါတယ်။

ဘိုဒင်နဲ့ အလားတူ ပရိုဂရက်ဆစ်ဒီအေတွေဖြစ်ကြတဲ့ ဖီလာဒဲလ်ဖီးယားက လာရီကရက်စ်နာ၊ အယ်လ်အေက ဂျော့ဂျ်ဂက်စ်ကွန်၊ မန်ဟက်တန်က အယ်လ်ဗင်ဘရက်ဂ်တို့လည်း မျက်ခုံးလှုပ်နေလောက်ပါပြီ။ အဲဒီလို ရာဇဝတ်သားတွေအပေါ် သိပ်သက်ညှာလွန်းတာကတော့ အမွှေစိန်ရဲ့ စနက်ပါပဲ၊ အဲဒီခရင်မင်နယ်ဂျပ်စ်တစ်ရီဖောင်မ်းအတွက် ငွေကြေးမနည်းမနော သုံးပြီး သူ့ဩဇာခံဒီအေတွေ တပြည်လုံးမှာ မွေးထား ရွေးကောက်ခံရအောင် လုပ်ပေးထားတာပါ။ ငွေအားဆိုတာက သူထောက်ခံပေးထားတဲ့ဒီအေတွေက တီဗီ၊ ယူကျု၊ ဆိုရှယ်မီဒီယာ၊ ဖလိုင်ယာစသဖြင့် နည်းမျိုးစုံနဲ့ အင်တိုက်အားတိုက် ကြော်ငြာနိုင်ကြတော့ မကြော်ငြာနိုင်သူ ဖိုးသခွားလေးများနဲ့ယှဥ်ရင် ရွေးချယ်ခံရဖို့ အခွင့်အရေး ပိုများနေတာပါ။

မနေ့ကကျင်းပတဲ့ ပဏာမရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ ထရမ့်ထောက်ခံပေးထားတဲ့ ၁၆ဦးမှာ အားလုံးနိုင်သွားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီထဲမှာ တောင်ဒါကိုတာက ဂါဗာနာ ခရစ်စတီနုမ်၊ အိုင်အိုဝါဂါဗာနာ ကင်မ်ရေးနိုးလ်၊ အိုင်အိုဝါက ဆီနိတ်တာ ချပ်ဂရပ်စ်လီ၊ အောက်လွှတ်တော်ရီပါဘလစ်ကန် ခေါင်းဆောင် ကယ်ဗင်မက်ကာသီတို့ ပါဝင်ပါတယ်။ မက်ကာသီက ဂျန်၆ကိစ္စမှာ ထရမ့်ကို ဒေါက်ဖြုတ်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့သေးပေမယ့် ထရမ့်က အတွေ့အကြုံများတဲ့ မက်ကာသီကို ထောက်ခံမှု ပေးထားဆဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနှစ်ထဲမှာ ခုထိ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ပဏာမရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ ထရမ့်ထောက်ခံပေးခဲ့တဲ့ ၉၅ဦး အနိုင်ရခဲ့ပြီး ၇ဦးမနိုင်ခဲ့တဲ့အတွက် နိုင်တဲ့ရာနှုန်း ၉၃ရှိပါတယ်။

မနေ့က ထရမ့်ထောက်ခံပေးခဲ့တဲ့ထဲက နိုင်ခဲ့သူတဦးက အရင်က ဒီမိုကရက်ပါတီဝင် အမတ်တဦးဖြစ်ခဲ့တဲ့ နယူးဂျာစီက ဂျက်ဖ်ဗန်ဒရူးပါဝင်ပါတယ်။ ဒရူးက ဘိုင်ဒန်ကို အပြင်းထန်ဆုံး ဝေဖန်သူတွေထဲမှာပါနေပြီး ဘိုင်ဒန်အစိုးရက အမေရိကန်သမိုင်းမှာ အဆိုးရွားဆုံးသမ္မတနဲ့ အဆိုးရွားဆုံးအစိုးရဖြစ်ကြောင်း၊ ဘိုင်ဒန်တို့လုပ်သမျှတိုင်းက တိုင်းပြည်ကို ဖျက်ဆီးနေသလို ဖြစ်နေကြောင်း၊ သူကတော့ လွတ်လပ်မှု၊ အလုပ်ကြိုးစားမှု၊ ဥပဒေလေးစားလိုက်နာမှုတို့ကို ယုံကြည်သူဖြစ်ကြောင်း၊ အဲဒါတွေကို သူ့နည်းတူ ယုံကြည်ကြသူများက သူ့ကို ရွေးချယ်ခဲ့တာ ဖြစ်ကြောင်း၊ အမေရိကန်တွေက အမှန်တရားကိုသာ လိုချင်ကြောင်း၊ အခုလို ဘိုင်ဒန်တို့လုပ်လို့ ဗရုတ်သုတ်ခဖြစ်နေတဲ့တိုင်းပြည်ကို လိုချင်တာမဟုတ်ကြောင်း၊ ထရမ့်က တိုင်းပြည်ကို ကောင်းတဲ့အပြောင်းအလဲတွေ လုပ်ပေးခဲ့ကြောင်း၊ နွံအိုင်ကြီးကို စတင်ဖြိုခွဲခဲ့တဲ့အပြင် အထဲမှာ ဘာတွေဖြစ်နေတယ်ဆိုတာ သူ့လက်ထက်မှ ပြည်သူတွေ အမှန်အတိုင်း သိလာရတာဖြစ်ကြောင်းများ ပြောကြားသွားပါတယ်။ ဒရူးက ပြိုင်ဖက်ရီပါဘလစ်ကန်တွေကို အများကြီးကျော်ဖြတ်အနိုင်ယူ သွားခဲ့တာပါ။

ဆူပရင်းမ်ကုတ်တရားသူကြီး ဘရက်ကာဗာနာရဲ့ မေရီလန်းကနေအိမ်အနားမှာ လင်းအားကြီး ၁း၅၀ နာရီလောက်က မသင်္ကာသူ လက်နက်ကိုင် ကယ်လီဖိုးနီးယန်းတဦးဖြစ်တဲ့ အသက် ၂၆နှစ်ရှိ နိကိုးလပ်စ်ရော့စ်ခ်ကို တွေ့ရှိရလို့ ဖမ်းဆီးထားကြောင်း သိရပါတယ်။ ရော့စ်ခ်က ကာဗာနာအိမ်ရှေ့ကို ၁း၀၅လောက်က အငှားယာဥ်နဲ့ လာခဲ့တာဖြစ်ပြီး ကျောပိုးအိတ်၊ ဆုကေ့စ်တခု ပါလာပါတယ်။ အဲဒီနားမှာစောင့်နေတဲ့ ယူအက်စ်မာရှယ်နှစ်ဦးကို တွေ့တော့မှ အဲဒီဘလောက်အဆုံးအထိသွားပြီး ၉၁၁ခေါ်ကြ သူ့မှာ သေကြောင်းကြံချင်တဲ့အတွးတွေ ရှိနေကြောင်း၊ လက်နက်လည်း ပါလာကြောင်း၊ ကာဗာနာကို သတ်ချင်ခဲ့ကြောင်း ပြောသွားတယ်လို့ သိရပါတယ်။ နယ်မြေခံ မောင်ဂိုမာရီရဲဌာနက လွှတ်လိုက်တဲ့ရဲတွေ အဲဒီနေရာရောက်တဲ့အထိ ရော့စ်ခ်က ၉၁၁နဲ့ ဖုံးပြောနေဆဲပဲ ဖြစ်ပါတယ်။  

ကောလိပ်ကျောင်းပြီးပြီး ဆေးသောက်နေရတဲ့ ရောစ်ခ်လာရတဲ့ အကြောင်းရင်းကတော့ ရိုးဗီဝိဒ်နဲ့ရော ဥဗောလ်ဒီမူလတန်းကျောင်းပစ်ခတ်မှုရောနဲ့ ပတ်သက်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဘာဆေးသောက်နေတယ် ဆိုတာ မဖော်ပြထားသလို အပေါ်ကကိစ္စတွေနဲ့ ကာဗာနာ ဘယ်လိုဆက်စပ်ပြီး သတ်ချင်ရတာဆိုတာကို လည်း သေချာရှင်းရှင်းလင်းလင်း မပြောနိုင်ပါဘူး။

ကာဗာနာကို လုပ်ကြံချင်တယ်ဆိုတဲ့သတင်းကို ပိုဆိုးစေတာက ဝစ္စကွန်ဆင်ပြည်နယ်က တရားသူကြီးဟောင်းတဦးဖြစ်တဲ့ ဂျွန်ရိုမာကို ပြီးခဲ့တဲ့ သောကြာနေ့က နေအိမ်ရှိ ကုလားထိုင်မှာ ဇစ်တိုင်နဲ့ ချည်ထားပြီး သေနတ်ဒဏ်ရာနဲ့ သေဆုံးနေတာ တွေ့ခဲ့ရတဲ့သတင်းပါ။ ရိုမာကို သတ်ခဲ့တယ်လို့ မသင်္ကာသူ ဒေါက်ဂလပ်စ်အာဒေကို အဲဒီအိမ်ရဲ့ မြေအောက်ထပ်မှာ သေနတ်ဒဏ်ရာနဲ့ တွေ့ရှိခဲ့ပြီး အဲဒီဒဏ်ရာက သူ့ကိုယ်သူပစ်ထားတာလို့ တရားရေးဌာနက ထုတ်ပြန်ကြောင်း ဝစ္စကွန်ဆင်တီဗီက ပြသသွားပါတယ်။

စုဆောင်းရရှိတဲ့ သတင်းတွေအရ အဲဒီလိုသတ်တာဟာ ရိုမာစီရင်ချက်ချခဲ့တဲ့အမှု(တွေ)ကို မကျေနပ်လို့ လက်တုန့်ပြန်တယ်လို့ ဝစ္စကွန်ဆင်ရှေ့နေချုပ် ဂျော့ရှ်ကောလ်က ဆိုပါတယ်။ ၂၀၀၅တုန်းက ရိုမာက အာဒေကို အိမ်ဖောက်ထွင်းမှုနဲ့ ထောင် ၆နှစ် ချခဲ့ပါတယ်။ တခြားအမှုတွေနဲ့ပါဆိုရင် ထောင်ကျတာ အနှစ် ၂၀နီးပါးရှိပြီး နောက်ဆုံးလွတ်လာတာက ၂၀၂၀မှာပါ။ သူသတ်မယ့်စာရင်းမှာ ဝစ္စကွန်ဆင်က ဒီမိုကရက်ဂါဗာနာ တိုနီအဲဗားစ်၊ မီရှီဂန်က ဒီမိုကရက်ဂါဗာနာ ဂရက်ချန်ဝှစ်တ်မာ၊ ဆီးနိတ် ရီပါဘလစ်ကန်ခေါင်းဆောင် မစ်ချ်မက်ကောနယ်တို့ ပါဝင်တယ်လို့ အမည်မဖော်လိုသူ ရဲအရာရှိကို ကိုးကားပြီး ဝစ္စကွန်ဆင်နယူးစ်က ဆိုပါတယ်။

ဒီမိုကရက်တွေက ရာဇဝတ်သားတွေအပေါ် ညှာတာကြတာဖြစ်ပြီး မက်ကောနယ်က ဘာမှမဆိုင်တဲ့အတွက် ဖြစ်နိုင်ပါ့မလားလို့တော့ တွေးမိပါတယ်။ အဖြစ်နိုင်ဆုံးကတော့ ၂၀၂၀တုန်းကလိုပဲ သူတို့လိုချင်တာမရရင် ဆူဆူပူပူတွေ ဖြစ်အောင် လုပ်ပစ်မယ်၊ အသက်အန္တရာယ်ပါ ရှိလာနိုင်တယ်လို့ ခြိမ်းခြောက်ပြတာပဲ ဖြစ်မှာပါ။

ထရမ့်လက်ထက်က ယာယီနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးလုပ်ခဲ့ပြီး လက်ရှိရုရှားနိုင်ငံဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံအမတ်ကြီးဖြစ်တဲ့ ဂျွန်ဂျေဆူလဗန်က ဝါရှင်တန်နဲ့ ကရင်မလင်ကြား ဆက်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းတွေ ပွင့်လာဖို့ အရေးကြီးကြောင်း၊ အရင် စစ်အေးခေတ်တုန်းကလို တဖက်နဲ့တဖက် ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း မပြောကြတာတွေကို ရှောင်ရှားဖို့လိုကြောင်း၊ အနည်းဆုံးတော့ နယူးယောက်က ယူအန်လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ တယောက်နဲ့တယောက် နီးနီးလေး နေ့တိုင်းထိုင်နေကြတဲ့အချိန်မှာ စကားမပြောပဲ သံတမန်လမ်းကြောင်းကို လုံးဝဖြတ်တောက်ထားတာမျိုး မလုပ်သင့်ကြောင်း၊ သံရုံးတွေလည်း အပြန်အလှန် ထားရှိရမှာက အခြေခံအကျဆုံး လိုအပ်ချက်ဖြစ်ကြောင်း၊ ကမ္ဘာမှာ ရုရှားက နျူလက်နက်အများဆုံး ပိုင်ဆိုင်ထားတာဖြစ်လို့ သံတမန်ရေးအရ လမ်းကြောင်းတွေဖွင့်ထားဖို့က ငါတို့အတွက်လည်း အကျိုးရှိမှာဖြစ်ကြောင်း ရုရှားက တာ့စ်သတင်းဌာနကို ပြောကြားသွားပါတယ်။

ဆူလဗန်ရဲ့ အကြံပြုချက်ဟာ ဘိုင်ဒန့်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အန်တိုနီဘလင်ကန်ရဲ့ ပြောကြားချက်တွေနဲ့ လုံးဝ ဝိရောဓိဖြစ်နေပါတယ်။ ဘလင်ကန်က မကြာသေးမီက နောက်ကိုဘယ်တော့မှ ပြန်မပေါင်း/ဆုံတော့ဘူးဆိုတဲ့ တေလာဆွစ်ဖ်သီချင်းနဲ့ ပူတင်ကို စောင်းပြောသွားသေးတာပါ။ ယူကရိန်းကိုကူဖို့ဆိုပြီး ဘီလီယံတွေ အများကြီးသုံး၊ လေယာဥ်တွေအပြည့်နဲ့ လက်နက်တွေချပေး နေခဲ့ပေမယ့် အရေးအကြီးဆုံးအလုပ်ဖြစ်တဲ့ စေ့စပ်ဆွေးနွေးတာကို ရှောင်ရှားနေပြီး နာမယ့်နေရာတွေကို ရှောင်ရိုက်နေတာကြောင့် ယူကရိန်းပြည်သူတွေ သေကျေဒုက္ခရောက်ရတာလည်း များလွန်းလှပါပြီ။ လူပိန်းပြော လူပိန်းကြိုက်တွေက အပေါစားလက်ခုတ်သံလောက်တော့ ရနိုင်ပေမယ့် တကယ်အလုပ်ဖြစ်/မဖြစ်ဆိုတာ ယူကရိန်းရဲ့အလောင်းတွေ/ပြာပုံတွေ၊ တိုင်းပြည်ရဲ့ ဆီဈေး၊ ကုန်ဈေးနှုန်း စတာတွေက သက်သေခံနေတာပါ။

ဘိုင်ဒန်အကြောင်း မကောင်းရွေးပြောတယ်လို့ ထင်ကြသူများလည်း ဘိုင်ဒန်တို့လုပ်ခဲ့တဲ့ထဲ တကယ်အကျိုးရှိတာ တခုလောက်ရှိရင် ပြခဲ့ပါလို့ ပြောပါရစေ။ ဒါနဲ့ အမွှေစိန်တို့ မကြိုက်တာတွေ ပါသွားရင် အဲဒီပို့စ်က နယူးစ်ဖိဒ်မှာ များသောအားဖြင့် မပေါ်တော့ပါဘူး။ ပို့စ်တင်ပြီး နာရီဝက်လောက်အတွင်းမှာ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ အရင်ရေးထားတာတွေ မဖတ်ရသေးတာရှိ/မရှိ ကျမဝေါလ်ပေါ် လာကြည့်ပါ၊ ရှာရခက်ရင် ဘလော့ထဲသွားဖတ်ဖို့ တိုက်တွန်းပါတယ်။