စက်တင်ဘာ ၂ရက် ၂၀၂၃

ဘဒန်ဒုသမ္မတလုပ်တုန်းက ရော်ဘင်ဝဲ အစရှိတဲ့ အမည်လွှဲဂျီမေးအကောင့်တွေကနေ အီးမေးလ်ပေါင်း ၅ထောင်၂ရာကျော်၊ အီးဖိုင်အကြီးစား ၂၅ခုနဲ့ စာမျက်နှာပေါင်း ၂၀၀ကျော် ပို့ထားတယ်လို့ နေရှင်နယ်အာခိုက်ဖ်ကနေ သိရကြောင်း တရားမျှတမှုစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့က တင်ပြထားပါတယ်။ လွယ်လွယ်နဲ့ ရလာတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ တရားတဘောင်စွဲပြီး ဖိုက်ထားရတာပါ။ အဲဒီအီးမေးတွေထဲ ဘာတွေပါတယ်ဆိုတာကိုတော့ စီစစ်နေဆဲလို့ ဆိုပါတယ်။

သမတဟောင်း အဘမရဲ့ ထမင်းချက် ရေနစ်သေဆုံးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့လည်း တရားမျှတမှုစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့က အဲဒီအမှုမှာ စီးကရက်ဆားဗစ်တွေ ခြေခြင်းလိမ်နေတာကို မသင်္ကာဖြစ်နေပါတယ်။ မျက်မြင်သက်သေတွေ ရှိပေမယ့် စီးကရက်ဆားဗစ်က ကိုင်ထားတော့ မျက်မြင်သက်သေ ဘယ်သူဆိုတာလည်း မသိရတဲ့အတွက် ဆက်သွယ်မေးမြန်းဖို့ ခက်နေတာပါ။ ကေလာရီတို့အဖွဲ့ဆိုတော့လည်း ဒီလိုကိစ္စတွေက သိပ်မဆန်းတော့ပါဘူး။ ကျန်ရစ်သူမိသားစုအတွက်ပဲ စိတ်မကောင်းဖြစ်မိတာပါ။

ကယ်လီဖိုးနီးယားမှာ ၂၀၃၀နောက်ပိုင်း ထုတ်လုပ်မယ့် လျှပ်စစ်ကားတွေကို ကားမောင်းဖို့ စွမ်းအင်ထုတ်လုပ်တာအပြင် ပင်မလျှပ်စစ်ဓါတ်အားပေးလိုင်းနဲ့ အိမ်တွေအတွက်ပါ စွမ်းအင် ထုတ်လုပ်ပေးရမယ့် ဥပဒေကြမ်းကို ပြည်နယ်ဒီမိုကရက်ဆီနိတ်တာ နန်စီစကင်နာက အဆိုပြုထားပါတယ်။ လက်ရှိဈေးကွက်ထဲက လျှပ်စစ်ကားတွေဆိုတာက ပါဝါလိုင်းကြီးတွေက လျှပ်စစ်ကို ကားထဲက ဘက်ထရီမှာ ဖြည့်သွင်းပြီးမှ မောင်းနှင်ရတာပါ၊ လျှပ်စစ်ကားတွေက လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ပေးတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ကားထဲက လျှပ်စစ်အားကို ပြန်ခွဲသုံးနိုင်တဲ့စနစ်ဟာ လောလောဆယ် နစ်ဆန် လိဖ်နဲ့ ဖို့ဒ်၁၅၀တို့မှာပဲ ရှိတာပါ။ ဖို့ဒ်စီအီးအိုက လျှပ်စစ်ကားတွေ ထုတ်ရတာ တွက်ခြေလည်းမကိုက် လက်တွေ့လည်းမကျကြောင်း ဝန်ခံထားတာ ရက်ပိုင်းပဲ ရှိပါသေးတယ်။

လျှပ်စစ်ကားဆိုတာနဲ့ လျှပ်စစ်တွေ ထုတ်လုပ်နေတယ်လို့ ထင်တဲ့စူးရောက်က အမတ်ဖြစ်၊ ကမ္ဘာဖျက်နေရင်တောင် ပါတီကို သစ္စာရှိဖို့တခုပဲသိသူတွေနဲ့ ပေါင်းလိုက်တော့ ပြည်သူကို ဘာအကျိုးမှမဖြစ်တဲ့အပြင် အကျိုးယုတ်တဲ့ ဥပဒေတွေ ထွက်လာတော့တာပါပဲ။

သူဌေးကြီး ဂိတ်ဂိတ်ကလည်း ကလိုင်းမိတ်ချိန့်ကို တန်ပြန်ဖို့ ကယ်လီဖိုးနီးယားမှာ တောမီးမလောင်အောင် အပင်တွေကိုခုတ်ပြီး မြေအောက်မှာ မြှုပ်ထားသင့်တယ်လို့ စူးရောက်တဲ့အကြံဉာဏ် ပေးလာပြန်ပါတယ်။ ကလိုင်းမိတ်ကောင်းအောင် သစ်ပင်တွေက ကူညီနေတာဆိုတော့ တိုးစိုက်ရမှာမဟုတ်ဘူးလား။ မခုတ်ချင်တော့လည်း သူတို့ပဲ၊ အပင်ခြောက် အပင်သေတွေကိုတောင် ခုတ်ဖို့အတင်းငြင်းနေလို့ တောမီးလောင်အောင် အားပေးတဲ့ လောင်စာတွေ ဖြစ်နေတာလေ။ ခုတ်မယ်ဆိုတော့လည်း အပြောင်ခုတ်မယ့်ပုံ လုပ်ပြန်ရော။ ဘယ်လိုစနစ်တကျလုပ်မယ်ဆိုတာတော့ မပြောထားဘူး။ သစ်ပင်အကောင်းတွေ ခုတ်လိုက်ရင် စီအိုတူးတွေကို အိုတူးပြောင်းပေးမယ့် အပင်တွေ လျော့သွားမှာအပြင် သစ်ဈေးတွေ ခုန်တက်သွားမှာပေါ့။ အဲဒီတော့မှ မြှုပ်ထားတာလေးတွေ အသာပြန်ဖော်ပြီး ခိုးရောင်းကြမှာလားလို့ မေးတဲ့သူက မေးကုန်ပြီ။

ဂိတ်ဂိတ်ရဲ့ ခြင်တွေ ဗီဇပြောင်းပြီး အမေရိကန်ပြည်တွင်းမှာ ပြန်လွှတ်တဲ့ပရောဂျက်က ဘယ်လောက်ထိရောက်လဲတော့မသိဘူး၊ သွေးလွန်တုပ်ကွေးဖြစ်နှုန်းတော့ တက်လာတာ အမှန်ပဲ။ ဖလော်ရီဒါနဲ့ တက်ဆက်စ်မှာဆို ရှားပါး ငှက်(ခြင်)ဖျားတောင် ဖြစ်တာတွေ တွေ့လာရပြီ။ မဆိုင်ဘူးလို့တော့ ငြင်းကြတာပဲ။ ဝဟတုန်းကလည်း အရှင်းကြီးကို​ ဖျင်ပိတ်ငြင်းခဲ့ကြတာပဲလေ။ အဲဒီတုန်းကလည်း ဂိတ်ဂိတ်တို့ အဘမတို့ ပလန်ဒဲမစ်အတွက် နှပ်ကြောင်းပေးခဲ့ကြတာ မှတ်မိကြဦးမှာပေါ့။ ဟန်းတားလက်ပ်တော့ရော ဘာထူးလဲ။

တောမီးကလည်း လောင်ကြတာ စားဖားကြီးတွေက ကလိုင်းမိတ်ကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ လွှဲချကြပေမယ့် ၇၅% သောအကြောင်းတွေက လူကြောင့် ဖြစ်တာပါ။ ကုန်ကုန်ပြောရင် သူတို့ကြောင့် (စူးရောက်ပေါ်လစီတွေကြောင့်) ဖြစ်ရတာလို့တောင် ပြောလို့ ရပါတယ်။ ဂရင်းအင်နာဂျီထဲ ရသမျှပိုက်ဆံဖို့နေရတော့ ပါဝါလိုင်းအိုဟောင်းနေတာတွေကို ပြင်ဖို့ ဘတ်ဂျက်က မကျန်တော့တာ၊ ကယ်လီမှာရော မောဝ်ဝီမှာရော။ ဒါကတပိုင်း။ တောမီးတွေလောင်တော့ အိမ်တွေ ပြန်ဆောက်ရဖို့ ဈေးတွေက ငွေဖောင်းပွတာကြောင့်ရော သစ်ထုတ်တာကန့်ကွက် အင်နာဂျီကန့်သတ်လို့ ပို့ဆောင်စားရိတ်တွေ တက်လာစေတဲ့ အနံကြီး ကွင်းကျယ်ဥပဒေတွေကြောင့်ရော ဈေးတွေ စွတ်မြောက်တော့ အာမခံကုမ္ပဏီတွေက လျော်ရတာ တွက်ခြေမကိုက်တော့ဘူး။ အဲဒီတော့ တချို့နေရာတွေမှာ အာမခံကို ရောင်းမပေးတော့ဘူး၊ ရောင်းပေးတဲ့ကုမ္ပဏီတွေကလည်း ပရီမီယံတွေ ဆောင့်တက်လို့ ၁၂% သော အမေရိကန်အိမ်ပိုင်ရှင်တွေ အာမခံမဝယ်နိုင်ကြတော့ဘူး။ အိမ်ငှားခတွေလည်း လိုက်တက်ဦးမှာပါပဲ။ ဝင်ငွေသင့်တင့်/ကောင်းမွန်သူတွေ မထိသေးလို့မဆိုင်သလို မနေကြပါနဲ့။ လူများစုဖြစ်တဲ့ အခြေခံလူတန်းစားတွေ အဆင်မပြေနေသ၍ တိုင်းပြည်ဘယ်တော့မှ မအေးချမ်းဘူး။

ပြည်သူမှာ မဲပေးဖို့အပြင် ပြည်သူအတွက် ကောင်းကျိုးမဖြစ် ဆိုးကျိုးပဲဖြစ်စေတဲ့ ဥပဒေ/ အမိန့်/လုပ်ထုံး စတာတွေကို စောင့်ကြည့်ဖို့နဲ့ လိုအပ်လာရင် ထိန်းကျောင်းတည့်မတ်ပေးဖို့ပါ တာဝန်ရှိပါတယ်။ အဲဒီလောက်မှ မလုပ်ချင်ရင် စနစ်ကောင်း ခေါင်းဆောင်ကောင်းနဲ့ ထိုက်တန်သူတွေ ဖြစ်နိုင်ပါ့မလား ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပြန်မေးကြပေါ့။

အက်ဖ်ဒီအေကို ကိုင်ထားတဲ့ ကော်ပိုရိတ်ကြီးတွေနဲ့ နိုင်ငံရေးစားဖားတွေဟာ လူထုကို သဘာဝကရတဲ့ ထောပတ်၊ တိရိစ္ဆာန်အဆီကြောက်အောင် လုပ်ပြီး စက်ရုံထုတ်မာဂျရင်းကို ပွဲထုတ်ပါတယ်။ တဖက်မှာလည်း အဆီလျော့ပြီး အချိုနဲ့ စွဲအောင် လုပ်ပါတယ်၊ အခု အဆီအကြောင်း လွတ်လပ်တဲ့ မီဒီယာတွေ ပညာရှင်တွေက ဖွင့်ချကြတာတွေ များလာတော့ ဆားဖက်လှည့်လာပြန်ပါပြီ။ ဆားက ကျန်းမာရေးအတွက်မကောင်းတဲ့အတွက် ဆိုဒီယမ်နဲတဲ့ ဆားအစားထိုးပစ္စည်းသုံးရမယ်ပေါ့။ ဆားရဲ့ မူလ အကျိုးပြုဓါတ်သတ္တုတွေကုန်သလောက်ဖြစ်အောင် ချွတ်ထားပြီး မှုန်ညက်နေအောင် ထုတ်ထားတဲ့ဆားက သိပ်မကောင်းပေမယ့် နေလှမ်းဆား/ပန်းရောင်ဆား စတာတွေကို ခန္ဓာကိုယ်က လိုအပ်တာပဲလေ။ ပညာရှင်တွေက ဆားအစားထိုးပစ္စည်းရဲ့ ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်တွေအပေါ် ရတက်မအေး ဖြစ်နေကြပါပြီ။ သွေးတိုး၊ ကျောက်ကပ် စတဲ့ပြဿနာရှိတဲ့သူတွေ ဆားရှောင်တာထက် သကြားရှောင်ကြရင် သိသိသာသာကောင်းကြကြောင်း ပညာရှင်တွေ ထောက်ပြထားတာလည်း အများကြီးပါ။

ဆားဓါတ်တမျိုးဖြစ်တဲ့ အိုင်အိုဒင်းချို့တဲ့သူက ကမ္ဘာ့လူဦးရေရဲ့ အနည်းဆုံး ၃ပုံ၁ပုံရှိတယ်။ လေးပုံတပုံကျော်က အိုင်အိုဒင်းမလုံလောက်တဲ့ ရေမြေမှာနေတယ်။ ဂျပန်တွေ အသက်ရှည်တာ ကျန်းမာတာမပြောနဲ့၊ သူတို့က တနေ့ကို အိုင်အိုဒင်း ၁၂.၅မီလီဂရမ်လောက် ပုံမှန် အနည်းဆုံးစားကြတယ်။ အမေရိကန်မှာ နေ့စဥ်အိုင်အိုဒင်းစားသင့်တဲ့ပမာဏက ဂျပန်တွေစားတာရဲ့ တရာပုံတပုံ နီးနီးပဲရှိတယ်။ အဲဒီတော့ ဖြစ်လိုက်ကြတဲ့ ဟိုက်ပိုသိုင်းရွိုက်၊ ဟိုက်ပိုဖြစ်ပြီဆိုတော့ နောက်ဆက်တွဲ ပါလာတဲ့ ရောဂါတွေက မနည်းမနော၊ ဘယ်လိုချချ မကျတဲ့ ဝိတ်တွေလည်း ပါတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် အိုင်အိုဒင်းကိုလည်း ကြောက်အောင်လုပ်ထားကြတာပါပဲ။ အကွက်ကတော့ စေ့ပါတယ်။ ကိုယ်တိုင်ကြုံခဲ့ရမှ လိုက်ဖတ်၊ လိုက်စမ်းလုပ်ခဲ့လို့ သိခဲ့တာပါ။ အဓိကကတော့ အစိုးရကပြောတိုင်း မျက်စိမှိတ် မယုံကြဖို့ပါပဲ။