Category Archives: Uncategorized

မစ်တမ်းအတွက် ဂူဂယ်လ်ဘယ်လိုကစားသွားတယ်ဆိုတာကို ဟားဗတ်က ဒေါက်တာဘွဲ့ရထားပြီး စိတ်ပညာတူဒေးရဲ့ အယ်ဒီတာချုပ်လဲဖြစ် စာအုပ်ပေါင်း ၁၅အုပ်​ရေးသား ထုတ်ဝေခဲ့သူလည်းဖြစ် အမေရိကန်အင်စတီကျူအော့ဖ် ဘဟေးဗီးယားရယ်ရီဆာ့ချ်အန်တက်ခ်နော်လော်ဂျီက  ဝါရင့်စိတ်ပညာ သုတေသီ ရောဘတ်အပ်စတိန်းက အထောက်အထားရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒေါက်တာအက်ပ်စတိန်းနဲ့ မဲဆန္ဒရှင် ထောင်ချီပါဝင်တဲ့ သူ့အဖွဲ့ဟာ ကွန်ပြူတာ ၂၅၀၀ကျော်နဲ့ ဂူဂယ်လ်နဲ့ တွဒ်တာတို့ ရှေ့တန်းတင်တွန်းနေတဲ့ နိုင်ငံရေးအကြောင်းအရာတွေကို စောင့်ကြည့်လေ့လာနေခဲ့တာမှာ ပေါ်ပင်အတွေ့အကြုံများဆိုပြီး သုံးစွဲသူတွေရဲ့ feed မှာ မတောင်းပဲ တွန်းထည့်ပေးမှု ၁.၉သန်းတွေ့ရှိရတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲလုပ်တဲ့နေ့အထိဆိုရင် ၂.၅သန်းလောက် တွန်းထည့်ပေးသွားမယ်လို့ အက်ပ်စတိန်းက ခန့်မှန်းထားတာပါ။ သူတို့ဂျင်းထည့်နေတဲ့ ပေါ်ပင်အတွေ့အကြုံဆိုတာတွေက ပေါ်ပင်ဆိုတာနဲ့အညီ ခဏနေပျောက်သွားပြီး ပြန်ရှာတွေ့ဖို့မလွယ်ပေမယ့် အကြောင်းအရာတခုအပေါ် သူတို့မြင်စေချင်တဲ့ အမြင်တခုကိုတော့ ရိုက်သွင်းပေးလိုက်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို တွန်းထည့်ပေးခြင်းဖြင့် ဘယ်ပါတီကို မဲပေးမယ်လို့ မသေချာသေးသူတွေဟာContinue reading “မစ်တမ်းသုံးသပ်ချက် (အပိုင်း ၂)”

အမေရိကန်ရဲ့ အောက်လွှတ်တော် သက်တမ်းဟာ ၂နှစ်ဖြစ်တဲ့အတွက် အောက်လွှတ်တော်အမတ် အားလုံးဟာ  မစ်တမ်းရော အထွေထွေရကပွဲမှာရော ဝင်ပြိုင်ကြရပါတယ်။ အထက်လွှတ်တော် သက်တမ်းကတော့ ၆နှစ်ဖြစ်ပြီး ၃ပုံ၁ပုံက ၂နှစ်တခါ အလှည့်ကျ ရွေးကောက်ပွဲ ပြန်ဝင်ရပါတယ်။ အမေရိကန်သမိုင်းမှာ သမ္မတရဲ့ ပါတီက အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲမှာ အသာရလေ့ရှိပြီး မစ်တမ်းဆိုရင်တော့ အတိုက်အခံဖက်က အသာရတာ ထုံးစံလိုဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို ယိမ်းခြင်းအားဖြင့် အုပ်ချုပ်ရေးနဲ့ ဥပဒေ အာဏာ ချိန်ခွင်လျှာ ညီမျှစေတာကြောင့် အမေရိကန်ပြည်သူအများက အဲဒီလို အာဏာ ယိမ်းတာကို ဖြစ်သင့်တဲ့ ထုံးစံတခုအဖြစ် လက်ခံထားခဲ့ကြပါတယ်။ အာဏာချိန်ခွင် မျှနေခဲ့သေးတာက ၂၀၁၈အထိပဲလို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ မစ်တမ်းတွေမှာ အာဏာချိန်သီး ယိမ်းလေ့ရှိတဲ့ဓလေ့ဟာ သမ္မတပေါ်လစီတွေကို လူမကြိုက်တဲ့အခါတွေမှာ ပိုပြင်းထန်လေ့ ရှိပါတယ်။ ကလင်တန်လက်ထက် ၁၉၉၄မစ်တမ်းမှာ ဒီမိုကရက်တွေ အောက်လွှတ်တော်မှာContinue reading “မစ်တမ်းသုံးသပ်ချက် (အပိုင်း ၁)”

သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်တို့ ရီနျူးရေးဘဲလ်အင်နာဂျီတို့ကို အတွင်ဟစ်နေတဲ့ ဘိုင်ကြီးအစိုးရက ဝါရှင်တန်ပုံစံခွက်ထဲ သွပ်သွင်းသင်းသပ်ခံရတာရဲ့ ရလာဒ်အဖြစ် အမေရိကန်တွေနဲ့ ဝေးသထက် ဝေးလာနေတဲ့ အာကာသတခွင် ပိုင်စိုးမှုမှာ နောက်ကောက်ကျနေခဲ့တာကို ပြောင်းပြန်လှန်ဖို့အတွက် ပြန်သုံးလို့ရတဲ့ အာကာသယာဥ်ကို ကိုယ့်ပိုက်ဆံနဲ့ကိုယ် အောင်အောင်မြင်မြင် တည်ဆောက်နိုင်ခဲ့သူ အီလွန်မတ်စ်ကို သူတို့တွန်းနေတဲ့ လက်ဝဲလမ်းစဥ်ရဲ့ အပြစ်တွေကို ထောက်ပြတတ်တဲ့အတွက် လျှပ်စစ်ကားလုပ်ငန်းရှင်များနဲ့ အစည်းအဝေးတွေမှာ ဖယ်ကျဥ်ထားခဲ့သလို တက်စ်လာကိုလည်း ဆီလိုအပေါက်ရှာပြီး အခွင့်သာတိုင်း နည်းမျိုးစုံနဲ့ အရေးယူဒဏ်ရိုက်ခဲ့ပါတယ်။ ဆိုရှယ်မီဒီယာကင်ပေတိုင်ဖြစ်လာနေတဲ့ တွဒ်တာကို အီလွန်ဝယ်ဖို့လုပ်တော့လည်း ဘိုင်ဒန်တို့နဲ့ ပေါင်းစားနေတဲ့ အမွှေစိန်အပါအဝင် အီလိတွေက ကြော်ငြာမရအောင် ဝိုင်းကြပ်ကြပြန်ပါတယ်။ အခုတခါ မစ်တမ်းပြီးတာနဲ့ ဘိုင်ကြီးစလုပ်တာက အီလွန်ကို တခြားနိုင်ငံတွေနဲ့ ပတ်သက်နေနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ ဖက်ဒရယ်အင်ဗက်စတီဂေးရှင်းလုပ်ဖို့ အချက်ပြလိုက်ပါတယ်။ အီလွန်က တွဒ်တာကို ဝယ်ခဲ့တာ (ဖွဘုတ်လို ဟိုပိတ်Continue reading “တွဒ်ချုပ်ကြီးအပေါ် ဘိုင်ကြီးရဲ့ အငြိုး”

ရွေးကောက်ပွဲနေ့အတွေး မဲက ရေနေကြတုန်းဆိုပေမယ့် အနိုင်ရနိုင်ခြေရှိသူတွေကို တင်ထားပါပြီ။ စိတ်ဝင်စားသူတွေအတွက် လင့်ခ်ကို ကွန်မန့်မှာ ပေးထားပါတယ်။ လေဖြတ်ပြီး ဦးနှောက်မကောင်းတော့လို့ စာတမ်းထိုးတာကိုပဲ ဖတ်ပြနိုင်ပြီး စကားစမည်တောင် ကိုယ့်ဖာသာကိုယ်မပြောနိုင်တဲ့သူက တိုင်းပြည်ကိုချစ်တဲ့ လူတော်လူထက် ဆယ်လီ ဒေါက်တာမာမက်အော့ဇ်ထက် မဲသာနေတာရယ် ဘာဒီဘိတ်မှမလုပ်နိုင်ပဲ ရှောင်ပြေးနေပေမယ့် မဲကိစ္စတွေ ကိုင်ထားရတဲ့ လက်ရှိပြည်နယ်ဝန်ကြီး ကေတီဟော့ဘ်စ်က ရကပွဲမတိုင်ခင်မှာ ရီပါဘလစ်ကန်အတွက် မဲစာရင်းတွေညစ်ထား၊ ဒီနေ့လဲ မဲရေစက်တွေ ပုံမှန်မလုပ်အောင် လုပ်ထားပြီး ချက်ကျလက်ကျပြောနိုင်၊ မူလည်းခိုင်တဲ့ ကာရီလိတ်ခ်ရှေ့က ပြေးနေတာရယ်၊ နယူးယောက်မှာ ခရိုင်းမ်းတွေက ပြဿနာပါဆိုတာကို နောက်ဆုံးအချိန်အထိ ဝန်မခံတဲ့ ခိုးဆိုးလုယက်တွေအပေါ် အကြင်နာပိုသူ ကေသီဟိုကူလ်က နိုင်သွားတာကိုကြည့်ရင် ဝုတ်ဝုတ်တွေကို အမြှီးဖြတ်ပြီး အပြာဝတ်ပေးလိုက်ရင်တောင် နိုင်မယ့်ပုံ ဖြစ်နေတာပါ။ အိမ်ဖြူကနှစ်ယောက်လဲ ကြည့်ပေါ့။ တခုရှိတာက မြို့ကြီးတွေကContinue reading “ရွေးကောက်ပွဲနေ့အတွေး”

ကယ်လီဖိုးနီးယားကတော့ ညစ်နည်းအသစ်တွေ စနေပါပြီ။ အရင်က စက်တွေနဲ့မဲပေးခဲ့ရပေမယ့် ခုတခါမှာတော့ ဘာစက်မှမထားတော့ပဲ မဲစာရွက်တွေနဲ့ ဘောပင်တချောင်းပေးလို့ ဖြည့်ပြီးရင် ပီဇာလာပို့တဲ့ ပုံးမျိုးလိုဟာထဲ ထည့်ရပါတယ်။ မဲကို စကန်လုပ်တဲ့စက်လဲ မထားပေးပါဘူး။ အိုင်ဒီကတော့ အရင်ထဲက မလိုတာပါ။ မဲရုံသွားမဲပေးတာ ရီပါဘလစ်ကန်တွေများတာကြောင့် ပုံးလိုက်ပဲဖျောက်ဖျောက် ရွေးပြီးပဲဖျောက်ဖျောက် လုပ်လိုက်ရင် ကြိုတင်မဲတွေ ဖျောက်ဖျက်သလောက်ကို လွယ်သွားတော့မှာပါ။ လူဦးရေ ၈သောင်းခွဲလောက်ရှိတဲ့မြို့ရဲ့တခုတည်းသော မဲရုံမှာ မဲရုံစောင့် ၅ယောက်လောက်နဲ့ မဲလာပေးသူက မရှိသလောက်ပါပဲ။ နေ့ခင်း နေ့လည်စာစားချိန်မှာတောင် မဲပုံးက တော်တော်ပေါ့နေတာပါ စာရွက်မဲက ပိုခိုင်လုံတယ်ဆိုတာ မြန်မာပြည်မှာလို မဲရုံပိတ်ပြီးနောက် အားလုံးရှေ့မှာ မြင်မြင်သာသာရေမှ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ်ရင် မဲပဲတဲ့နေမှာ မဲပေးစက် (သို့) စကန်ဖတ်တဲ့စက်နဲ့ ရေရင်လည်း စကန်စက်က ကောင်းနေသ၍ သိပ်မဆိုးသေးဘူးလို့ ဆိုရမှာပါ။Continue reading “မဲပေးတဲ့နေ့”

ဒီမိုကရက်တွေက ရီပါဘလစ်ကန်တွေဟာ အကြမ်းဖက်တွေ၊ နာဇီတွေ၊ ပိုးဟပ်တွေ၊ အမှိုက်တွေတဲ့။ ဒီမိုကရေစီကို ကာကွယ်ဖို့ ဒီမိုကရက်ကို ဗုတ်လုပ်ပါတဲ့။ ဆဲတာကလွဲရင် ဘာမှ တတ်ကြပုံမရ။ သူတို့ကို မဲမထည့်တာနဲ့ပဲ ပိုးဟပ်တွေ အမှိုက်တွေ ဖြစ်ရောတဲ့လား။ အဲဒါကမှ ပြည်သူကို သွေးခွဲတာမဟုတ်ဘူးလား။ အရင်က ထရမ့်ကို သိပ်ခင်ခဲ့တဲ့ အုပ်ပရာမကြီးကလည်း ဦးနှောက်ပုံမှန်အလုပ်မလုပ်တော့တဲ့ ဖက်တာမန်းကမှ သင်တို့အတွက် အလုပ်လုပ်ပေးမှာတဲ့။ ဒီမိုကရက်မှာ အဲဒီလောက် လူရှားလို့ ဦးနှောက်လေဖြတ်ထားတဲ့သူကို ပွဲထုတ်ရတာလားလို့တော့ မေးချင်ပါရဲ့။ တီဗီက ဆယ်လီတွေကလည်း အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးအတွက် အပြာကို မဲပေးပါတဲ့။ နယူးယောက်မှာ ရာဇဝတ်သားတွေကို ပစားပေးထားလို့ အမျိုးသမီးတွေ မုဒိမ်းကျင့်ခံရတာ အကြမ်းဖက်/သတ်ဖြတ်ခံရတာတွေ အများကြီးတိုးလာတာကျတော့ မမြင်ကြပြန်ဘူး။ လူရွှင်တော်မ ကေသီဂရစ်ဖင်ကလည်း အီလွန်အယောင်ဆောင်ပြီး အပြာကို မဲပေးဖို့ အီလွန်ကပဲ ပြောသလိုလိုနဲ့Continue reading “ဒီမိုကရေစီစစ်တမ်း”

စာရေးတာက ဝေဖန်ပိုင်းခြားတွေးခေါ်မှု critical thinking ကို လေ့ကျင့်ပေးတဲ့ နည်းလမ်းတခုဖြစ်တယ်လို့ ကမ္ဘာကျော်စိတ်ပညာရှင်တဦးဖြစ်တဲ့ ဒေါက်တာဂျော်ဒန်ပီတာဆန်က ဆိုပါတယ်။  ပီတာဆန်က စာရေးတတ်/ကောင်းတာဟာ ကျောင်းတက်တဲ့ အရွယ်မှာတင်မက လုပ်ငန်းခွင်တဲ့ ဝင်တဲ့အထိပါ အရေးပါကြောင်းနဲ့ ရာထူးကြီးလာလေ၊ ကိုယ့်ရဲ့ အရေးအသားစွမ်းရည်က အရေးပါလာလေဖြစ်တယ်လို့ အလေးထားရှင်းပြသွားပါတယ်။ ပီတာဆန်ရဲ့အဆိုကို အမေရိကန်စစ်တပ်က ဗျူဟာမြောက်လက်နက်တွေ ထုတ်လုပ်တဲ့ဘက်က အလတ်စားအရာရှိတဦးက ထောက်ခံဆွေးနွေးသွားပါတယ်။ အဆိုပါအရာရှိက သူဟာ စစ်ဖက်အင်ဂျင်နီယာတဦးဖြစ်ပေမယ့် စာပေကို မြတ်နိုးသူဖြစ်လို့ တက္ကသိုလ်မှာ စာပေအထူးပြုပါ တွဲယူခဲ့ကြောင်း၊ သူ့ရဲ့ စာပေဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်မှုက သူ့ပရောဂျက်တွေ အထက်က ခွင့်ပြုချက်ရဖို့ရော၊ သူ့လက်အောက်ငယ်သားတွေ ရာထူးတိုးပေးဖို့ ထောက်ခံစာ ရေးရာရောမှာ အများကြီး အထောက်အကူပြုခဲ့ကြောင်း၊ အဲဒါကပဲ သူ့ဆီကို လူတော်တွေ ပိုရောက်အောင် ဆွဲဆောင်သလိုဖြစ်ပြီး သူပါ ပိုအောင်မြင်လာရတာဖြစ်ကြောင်းများContinue reading “အရေးပါတဲ့ အရေး”

ဆူပရင်းမ်ကုတ်က ကွန်ဆာဗေးတစ်တရားသူကြီးတွေက ဟားဗတ်နဲ့ မြောက်ကာရိုလိုင်းနား တက္ကသိုလ်တွေကို အာရှနွယ်ဖွား ကျောင်းသူ/သားတွေအပေါ် ဝင်ခွင့်ပေးရာမှာ ခွဲခြားဆက်ဆံတဲ့ အမှုကို ကိုင်တွယ်နေရင်း အဲဒီလို ခွဲခြားဆက်ဆံခွင့် ပြုထားတဲ့ အဖမ်းမတစ်အက်ရှင်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဥပဒေတွေကိုပါ ရုတ်သိမ်း/ပြင်ဆင်ဖို့ စဥ်းစားနေကြပါတယ်။ အဖမ်းမတစ်အက်ရှင်ဆိုတာ ကောလိပ်/ တက္ကသိုလ်လျောက်ကြတဲ့နေရာမှာဖြစ်ဖြစ် လုပ်ငန်းခွင်မှာဖြစ်ဖြစ် ဝင်ခွင့်ကို စာတော်တာ/ လုပ်ငန်းကျွမ်းကျင်တာ/ ဘက်စုံထူးချွန်တာတင်မကပဲ အသားအရောင်အပေါ်မှာပါ မူတည်ပြီး ရွေးကြတာကို ခေါ်တာပါ။ အဲဒါကိုမှ တန်းတူညီမျှမှုရှိတယ်လို့ ဒီမိုခွက်တွေက ယူဆကြပါတယ်။ နာမည်ကြီး ကောလိပ်ကျောင်းတွေက ဝင်ခွင့်ကို ကျောင်းစာတော်။ အမှတ်မြင့်တာတင်မကပဲALDC (Athletes, legacies, development cases, & children of faculty/staff ဆိုတဲ့ အားကစား၊ မိဘက အဲဒီကျောင်းထွက်ဟုတ်/မဟုတ်၊ ကျောင်းအုပ်ကြီးရဲ့ စိတ်ဝင်စားမှု ရ/မရ၊Continue reading “နိုဝင်ဘာ ၁ရက် ၂၀၂၂”

ကနေဒါနိုင်ငံ တိုရွန်တိုမြို့နားက မိခင်တဦးက သူမရဲ့ ၂၃နှစ်အရွယ်သားဟာ စိတ်ကျရောဂါဖြစ်နေတာရော၊ ဆီးချိုပါ ရှိနေတဲ့အပြင် ရည်းစားသနာလည်း မရှိတာနဲ့ပဲ ဆရာဝန်တွေက ဆေးထိုးဆူဆိုက်ခွင့် ပေးလိုက်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီကနေ ဒီယုန်မြင်လို့ ဒီခြုံထွင်တယ်ပဲပြောပြော လစ်အဗြဲလွန်နေတဲ့ ကနေဒါမှာ လာမယ့်မတ်လဆိုရင် ကလေးတွေကို မိဘသဘောတူညီချက်ရယူစရာမလိုပဲ အစိုးရဆရာဝန်က ဆေးထိုးအဆုံးစီရင်နိုင်မယ့် ဥပဒေတရပ် ပြဌာန်းဖို့ ကြိုးစားနေပါတယ်။ ဒါဟာလည်း လူတိုင်းအတွက် အခမဲ့ကျန်းမာရေးဆိုတဲ့ လက်ဝဲစနစ်ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ဆိုးကျိုးတခုပါ။ ဆေးတွေ ဆရာဝန်တွေက ဈေးပိုပိုကြီးလာတဲ့အချိန်မှာ ပိုများများလာတဲ့ လူတွေကို အခမဲ့ကုသပေးနေရတော့ အဆံမရှိတဲ့ စနစ်ကြီးက တောင့်မခံနိုင်တော့တဲ့အခါ အကာအကွယ်အမဲ့ဆုံးသူတွေက အရင်ဆုံးထိုးကျွေးခံကြရတာ ထုံးစံပါပဲ။ အရင်ဆုံး အမိဝမ်းထဲက အသံမထွက်နိုင်သေး၊ မဲလေးမပေးနိုင်သေးတဲ့ ကလေးငယ်တွေကို ဖျက်ဆီးဖို့ ကြိုးစားကြပါတယ်။ နောက်တဆင့်က ဆရာဝန်တွေမှာ ဆေးထိုးသတ်နိုင်ခွင့်Continue reading “အောက်တိုဘာ ၃၁ရက် ၂၀၂၂”

ပလုံစီယောက်ျားအိမ်မှာ တူနဲ့ချကြတဲ့တယောက်ကို ဘိုင်ဒင်တို့ ဟေလာယီတို့အပါအဝင် ဒီမိုကရက်ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ လက်ဝဲမီဒီယာက ထုံးစံအတိုင်း လက်ယာစွန်းလို့ သမုတ်ပြီး ရီပါဘလစ်ကန်တွေကို တိုက်ခိုက်ပါတယ်။ ရကပွဲမှာ သူတို့အခြေမလှနိုင်တာကြောင့် မျက်ရည်ချူစတန့်ထွင်တဲ့ သဘောပါ။ ဟေလာရီရဲ့ တွိနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တွဒ်ချုပ်ကြီးက ဒီကိစ္စမှာ တိမ်မြုပ်နေတဲ့ မရှင်းလင်းတဲ့အကြောင်းအရာတွေကို ဆက်လက်ဖော်ထုတ်မယ်လို့ ပြောသွားပါတယ်။ ဖြစ်စဥ်က သိပ်အရိုးရှင်းကြီးမဟုတ်ပါဘူး။ တူကို ၂ယောက်လုံးလက်မှာတွေ့တယ်လို့ ရဲက ပြောသွားတာပါ။ ဆက်လက်ဖော်ထုတ်ချက်တွေအရ အဲဒီလူက ကိုယ်လုံးတီးနေတာကြိုက်တဲ့ ကက်စထရိုနျုဒစ်တယောက်ဖြစ်ပြီး ဆေးစွဲနေသူ အိမ်ယာမဲ့လည်းဖြစ်၊ ဘီအယ်လ်အမ် ထောက်ခံသူလည်း ဖြစ်တာကြောင့် လူမျိုးရေးသပ်လျှိုတာကို မကြိုက်ပဲ ကိုယ့်လုပ်အားကိုယ်ကို ယုံကြည်ကြတဲ့ မာဂါရီပါဘလစ်ကန်ပုံစံနဲ့ ကွဲပြားနေတာပါ။ ပေါလ်နဲ့ အဲဒီလူဒေးဗစ်က သိနေကြတဲ့သူတွေဖြစ်ပုံရပြီး တကယ်ချမယ်ဆိုရင် အသက် ၄၂နှစ်အရွယ် ကြံ့ခိုင်အင်အားကောင်းတဲ့သူက အသက် ၈၂နှစ်အရွယ် ပိန်ပိန်ပါးပါးအဖိုးအိုကိုContinue reading “ပေါလ်ပလိုးစီဇတ်လမ်း”