ဖေဖော်ဝါရီ ၁၄ ရက် ၂၀၂၃

အမေရိကန်ဒေသတော်တော်များများမှာ ကြက်ဥရှားပါးတဲ့ ပြဿနာ ဖြစ်နေတာ လအနည်းငယ် ရှိသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီမတိုင်ခင်မှာ အကြီးအကျယ်မွေးတဲ့ ကြက်မွေးမြူရေးခြံတချို့ ဘာအကြောင်းမှ မပြနိုင်ပဲ မီးထထလောင်တာတွေ၊ ကြက်တုပ်ကွေးကူးတယ်ဆိုပြီး ကောင်ရေသိန်းသန်းချီတဲ့ ခြံတွေ အကုန်ရှင်းပစ်ရတာတွေ ရှိနေခဲ့ပါတယ်။ မသင်္ကာစရာလို့ အဲဒီထဲက ပြောနေကြတာပါ။ ၂၀၂၂နှောင်းပိုင်းကျတော့ ကြက်တွေ ဥမဥကြတော့တဲ့ ပြဿနာ စ လာပါပြီ။ ဒါတွေက လုပ်ငန်းရှင်လေးတွေ တနိုင်တပိုင် ကြက်ခြံလုပ်သူလေးတွေက ပြောကြတာပါ။ လုပ်ငန်းရှင်ကြီးတွေတော့ ဘယ်လိုဖြစ်ကြလဲ မသိပါ။ စဖြစ်ဖြစ်ချင်း ဘာကြောင့်မှန်း မသိကြတော့ အအေးပိုတဲ့နှစ်မှာ အေးတာနဲ့ အလင်းရောင်လုံလုံလောက်လောက် မရတာကြောင့်များလားလို့ တွေးကြပြီး တချို့က အပူပေး မီးထွန်းတွေ လုပ်ပေမယ့် ထူးမလာပါဘူး။ တချို့ကတော့ ကြွေးနေကျအစာကို ရပ်ထားလိုက်ပြီး ဒေသထဲက တိရိစ္ဆာန်စာ ထုတ်လုပ်သူတွေဆီကအစာ၊ တချို့ကContinue reading “ဖေဖော်ဝါရီ ၁၄ ရက် ၂၀၂၃”

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ရက် ၂၀၂၃

အမျိုးအမည်မသိပဲ ပျံသန်းနေတာတခု တွေ့ရှိတယ်ဆိုပြီး ဒီနေ့မနက်စောစောမှာ မီရှီဂန်ရေကန်ကြီးရဲ့ တစိတ်တပိုင်းကို national defense airspace လို့ သတ်မှတ်ပြီး အဲဒီပေါ်ကို လေယာဥ်ဖြတ်မပျံဖို့ the Federal Aviation Administration က အမိန့် ထုတ်လိုက်ပါတယ်။ ဒီလိုအချိန်မှာ အမိန့်ကို မနာခံပဲ ဖြတ်ပျံရင် ပျံသန်းခွင့်လက်မှတ်ကို စစ်ဆေးအရေးယူခြင်း၊ ရာဇဝတ်ပြစ်မှုနဲ့ တရားစွဲခြင်းတို့အပြင် ပစ်ချပါ ခံရနိုင်တယ်လို့ သတိပေးချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒီနေ့နှောင်းပိုင်းမှာတော့ အဆိုပါကန့်သတ်ချက်ကို ပယ်ဖျက်ခဲ့ပါတယ်။ မီရှီဂန်ပြည်နယ်နဲ့ ကနေဒါနိုင်ငံကြားက (မီရှီဂန်ရေကန်နဲ့ သိပ်မဝေးလှတဲ့) ဟူရွန်ရေကန်ကြီးပေါ်မှာလည်း အမျိုးအမည်မသိတဲ့ အရာတခု ပျံသန်းနေတာ တွေ့ခဲ့လို့ ဒီနေ့မှာ အမေရိကန်တိုက်လေယာဥ်တွေက ပစ်ချခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မနေ့ကလည်း မွန်တားနားပေါ်မှာ ဘာမှန်းမသိတာတခု ပစ်ချခဲ့ပါသေးတယ်။ ဘာမှန်းမသိတာကြီးပျံနေတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေက အကြီးကြီးဖြစ်ပြီးContinue reading “ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ရက် ၂၀၂၃”

ကယ်လီဖိုးနီးယားမှာ ၂၀၂၃ နှစ်စက စတင်ခဲတဲ့ တလွဲ ဥပဒေသစ်များ

၁။ အနိမ့်ဆုံးလုပ်ခကို ၂၀၂၂ကထက် တနာရီကို ဆင့်၅၀တက်ပြီး ၁၅.၅၀ဒေါ်လာအဖြစ် သတ်မှတ်လိုက်တာပါ။ လုပ်ခတက်လိုက်တာဟာ ၃.၂၃% ဖြစ်တော့ ၂၀၂၁-၂၂အတွင်း ငွေဖောင်းပွမှု ၇.၉% တက်လာတာနဲ့ဆိုရင် တဝက်တောင် မရှိတော့ လုပ်ခတိုးသလိုလိုနဲ့ တကယ်တမ်းမှာ လျော့ရတယ်လို့ပဲ ဆိုရမှာပါ။ ငွေဖောင်းပွမှုနှုန်းနဲ့ လိုက်ပေးပြန်ရင်လည်း လိုက်မမှီလို့ စီးပွားပျက်မှာနဲ့ ငွေဖောင်းပွမှုပြန်ကျသွားလည်း ဥပဒေကြီး အဖတ်တင်နေရင် လျော့ပေးလို့မရတဲ့အတွက် ငွေက ဖောင်းပွပြီး စီးပွားက ပျက်နေဦးမှာပါ။ အဲဒါကြောင့် အမျှော်အမြင်ရှိတဲ့ စီးပွားရေးပညာရှင်တိုင်းက ဈေးကွက်လိုအပ်ချက်အရပဲ လွတ်လွတ်လပ်လပ် နှုန်းရှင်ထားစေချင်တာပါ။ ၂။ လွတ်လပ်စွာလမ်းလျောက်ခွင့်ရှိတဲ့ ဥပဒေအောက်မှာ လူတွေ မျဥ်းကြားက ကူးစရာ လုံးဝ မလိုတော့ပါဘူး။ ကြိုက်တဲ့နေရာက စည်းကမ်းမဲ့ ဖြတ်ကူးလည်း ဖမ်းလို့မရစေမယ့် ဥပဒေပါ။ ဘာကြောင့်ဒီဥပဒေ ပေါ်လာတာလည်းဆိုတော့ စည်းကမ်းမဲ့ လမ်းဖြတ်ကူးသူတွေကိုContinue reading “ကယ်လီဖိုးနီးယားမှာ ၂၀၂၃ နှစ်စက စတင်ခဲတဲ့ တလွဲ ဥပဒေသစ်များ”

၂၀၂၃ ဘိုင်ဒန့် SOTU မှ အလိမ်/အလွဲများနဲ့ ထိမ်ချန်မှုများ

ဘိုင်ဒန်က ရေနံ/ဓါတ်ငွေ့ကို နောက် ၁၀စုနှစ်၁ခုလောက်အထိ လိုနေဦးမယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ရေနံ/ဓါတ်ငွေ့က တကယ်ဆိုးနေရင်တောင် ဖြစ်သင့်တာက တခြားစွမ်းအင်ပေါများတည်ငြိမ်လာမှ ရေနံ/ဓါတ်ငွေ့သုံးတာကို လျော့ချသွားဖို့ပါ။ ၂၀၁၆တုန်းက နေ/လေစွမ်းအင်က စွမ်းအင်လိုအပ်ချက်ရဲ့ ၁၀% ထုတ်ပေးခဲ့ရာက ၂၀၂၁မှာ ၁၃% ထုတ်လာခဲ့ပါတယ်။ လော့ဒေါင်းတွေပြန်ဖွင့်ပြီး လောင်စာဈေးတွေ အရမ်းတက်နေတဲ့ ၂၀၂၂ ဧပြီလမှာ လေ/နေစွမ်းအင်က စွမ်းအင်လိုအပ်ချက်ရဲ့ ၂၀% ထုတ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၆တုန်းက လျှပ်စစ်/ဂက်စ်ဘေလ်က ၂၀၂၂ မှာ ၄ဆလောက် တက်သွားတာကို ဘိုင်ဒန် ထည့်မပြာသွားပါဘူး။ အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း ခိုင်ခိုင်မာမာ အထောက်အထား ဘာတခုမှ မပြနိုင်ပဲ အာဏာနဲ့ အတင်းပြောင်းခိုင်းတော့ ပြည်သူတွေမှာ ကြပ်တည်း အခက်အခဲတွေဖြစ်ရတာပါပဲ။ ဖန်တနောလ်က တနှစ် အမေရိကန် ၇သောင်းကို သတ်နေတယ်လို့ပြောပေမယ့် မူးယစ်ဆေးတွေရဲ့ အဓိကဝင်ပေါက်ဖြစ်တဲ့ နယ်စပ်ဖွင့်ထားတာကိုContinue reading “၂၀၂၃ ဘိုင်ဒန့် SOTU မှ အလိမ်/အလွဲများနဲ့ ထိမ်ချန်မှုများ”

Corrupted Big Pharma

Dr Aseem Malhotra ဆိုတဲ့ ယူကေက နှလုံးအထူးကု ဆရာဝန်ကြီးတဦးဟာ သူဆေးကုလာတဲ့အနှစ် ၂၀ (နှလုံးကုလာတဲ့ ၁၆နှစ်)အတွင်း ကုရိုးကုစဥ် ပေးရိုးပေးစဥ်ဆေးတွေနဲ့ သူ့နာတွေ မသက်သာတာ တွေ့လာရတာကြောင့် ဆေးတွေအကြောင်း ပိုမိုသိရှိအောင် လေ့လာခဲ့ပါတယ်။ ဒေါက်တာမာဟိုထရာ တွေ့ရှိလာတာက ကိုလက်စ်ထရောကျဖို့ပေးကြတဲ့ စတက်တင်ဆေးတွေက နှလုံးရောဂါမဖြစ်အောင် ကာကွယ်ပေးနိုင်မှုမှာ ၁% ပဲရှိတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘစ်ဖာမာက နှလုံးရောဂါမဖြစ်အောင် စတက်တင်ဆေးတွေက ကူညီနိုင်တယ်ဆိုတာကို အင်တိုက်အားတိုက် ပုံသွင်းထားတဲ့အတွက် ဆရာဝန်အများစုအပါအဝင် လူအများစုက စတက်တင်ဆေးတွေဟာ နှလုံးရောဂါကို အမှန်တကယ် ကာကွယ်နိုင်တယ်လို့ ယုံကြည်နေကြတာပါ။ ကဗကကဆနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့လည်း အစဥ်အလာရှိခဲ့တဲ့ ကကဆတွေဟာ လုံခြုံစိတ်ချရတာ များတဲ့အတွက် ဒေါက်တာ မာလ်ဟိုထရာက သူကိုယ်တိုင် ဆေး၂လုံးအထိုးခံခဲ့တဲ့အပြင် လူအများကိုလည်း ထိုးထားသင့်ကြောင်း တိုက်တွန်းခဲ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။Continue reading “Corrupted Big Pharma”

ဖေဖော်ဝါရီ ၃ ရက် ၂၀၂၃

ဒီကနေ့မှာ မိုးလေဝသအခြေအနေ စုံစမ်းရာမှာသုံးကြတဲ့ မိုးပျံဘောလုံးမျိုးတခု ကနေဒါဖက်ကနေ အမေရိကန်ထဲကို ဝင်ရောက်လာပါတယ်။ နောက်ဆုံးတွေ့တဲ့အချိန်က မွန်တားနားကိုဖြတ်ပြီး အမေရိကန်အလယ်ပိုင်း ကန်းဆပ်စ်ပြည်နယ် အရှေ့မြောက်ဖက်မှာဖြစ်ကာ အခုအချိန်မှာ အမေရိကန် အရှေ့ဖျားကို ဦးတည်သွားနေတာဖြစ်ပါတယ်။​ တရုပ်ကတော့ မိုးလေဝသအတွက် သုံးတာပါ၊ ရာသီဥတုဆိုးလို့ အဲဒီဖက်ရောက်သွားတာပါလို့ လှိမ့်ပါတယ်။ ပင်တဂွန်က အဲဒီမိုးပျံဘောလုံးက တရုပ်ပိုင်ဖြစ်ပြီး သူတို့ဖက်က လိုသလို ထိန်းချုပ်နေတာမှာ မူလလမ်းကြောင်းကနေ ပြောင်းပစ်ခဲ့တယ်၊ ဒါကြောင့် စောင့်ကြည့်နေကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ထလရဘောလုံးဖြစ်နိုင်နေပါလျက်နဲ့ အမေရိကန်ဝေဟင်ပိုင်နက်မှာ ခွင့်ပြုချက်မရှိ ကျူးကျော် ဝင်ရောက်နေပြီး နောက် ရက်အနည်းငယ် ထပ်ရှိနိုင်တာကို ဘိုင်ဒန်တို့က စိတ်နဲ့တောင် မပြစ်မှားရဲသလို နေနေကြတာ တော်တော်လည်း ရှက်စရာကောင်းပါတယ်။ ထရမ့်ကတော့ ပစ်ချဖို့ ပြောနေပါပြီ။ ဘိုင်ကြီးတို့ ကြောက်ကြတာကတော့ မဆန်းပါဘူး၊ အကျင့်ပျက် လာဘ်စားတဲ့သူတိုင်းမှာContinue reading “ဖေဖော်ဝါရီ ၃ ရက် ၂၀၂၃”

ဖေဖေါ်ဝါရီ ၁ ရက် ၂၀၂၃

အမေရိကန်ဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ တဦးချင်းစီ ကျန်းမာရေးအတွက် အသုံးဆုံးနိုင်ငံဖြစ်သလို ကျန်းမာရေးအတွက် GDP ရဲ့ အချိုးကျ အသုံးအများဆုံးနိုင်ငံနေဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပျှမ်းမျှ လူ့သက်တမ်းက ၂၀၂၀မှာ ၇၇နှစ် ဖြစ်ခဲ့တာကနေ ၂၀၂၂မှာ ၇၆.၄နှစ်ပဲ ရှိတော့တဲ့အတွက် ၂၅နှစ်အတွင်း အနိမ့်ဆုံးကို ဆင်းသွားခဲ့တာပါ။ ယှဥ်ကြည့်မယ်ဆိုရင် ယူကေမှာ ပျှမ်းမျှလူ့သက်တမ်းက အနှစ် ၈၀ ကျော် ဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးအတွက် အသုံးစားရိတ်ကြီးတိုင်း ပြည်သူတွေ ကျန်းမာတာမဟုတ်ပေမယ့် ဘစ်ဖာမာတွေ အက်ဖ်ဒီအေတို့ စီဒီစီတို့လို ခြစားဗျူရိုကရက်တွေကတော့ အိတ်ဖောင်းကြတာပါပဲ။ အဝလွန်ဦးရေဟာ တခြားဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံတွေမှာ ၂၅% ပဲရှိပေမယ့် အမေရိကန်မှာ ၄၃% ဖြစ်နေတာက အကြောင်းရင်းတခုဖြစ်သလို ၂၀၂၀အတွင်း ရှောင်လွှဲနိုင်တဲ့ အကြောင်းတွေကြောင့် သေတဲ့လူဦးရေ အများကြီးတက်လာတာက အဓိကအကြောင်း ဖြစ်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ရှောင်လွှဲရနိုင်တာတွေမှာContinue reading “ဖေဖေါ်ဝါရီ ၁ ရက် ၂၀၂၃”

Epstein’s Death

အသက်မပြည့်သေးတဲ့ ကလေးမတွေကို နာမည်ရှိ အာဏာရှိ အီလိတွေအတွက် ကာမဂုဏ်ဖျော်ဖြေပေးဖို့ စည်းရုံးသိမ်းသွင်းလေ့ကျင့်ပေးခဲ့တဲ့ ဂျက်ဖရေအက်ပ်စတိန်းဟာ ၂၀၁၉ ဩဂုတ်လ ၉ရက်နဲ့ ၁၀ရက်ကြား ညကာလမှာ မန်ဟက်တန်အချုပ်ခန်းအတွင်း အသတ်ခံလိုက်ရပါတယ်။ အဲဒီသတင်းကို ကြားကြားချင်း အဲဒီအချိန်က တရားရေးဝန်ကြီး ဝီလီယံဘားက သွားမကြည့်ရသေးခင်မှာတောင် ဟာ ဒါကို ဆူဆိုက်လို့ပြောရင် ဘယ်သူမှ ယုံမှာမဟုတ်ဘူး၊ အမျိုးမျိုး ယူဆချက်တွေ ထွက်လာလိမ့်မယ်လို့ ပြောခဲ့ကြောင်း သိရပါတယ်။ ဘယ်လိုဖြစ်တာလဲ၊ ဘယ်သူပေါ့လျော့လို့လဲ၊ အစိုးရဖက်က ဘာတွေမှားလို့ ဘယ်လိုတာဝန်ယူရမလဲဆိုတာတွေထက် လူတွေဘယ်လိုထင်မယ်ဆိုတာ အရင်တွေးနေတာ မဖြစ်သင့်ဘူးလို့ တပ်ကာက ဆိုပါတယ်။ အခင်းဖြစ်ပွားချိန်မှာ ထောင်ဝန်ထမ်းတွေက အိပ်ငိုက်နေတယ်လို့ ထွက်ဆိုပြီး အဲဒီအချိန်ရဲ့ စီစီတီဗီမှတ်တမ်းကို စစ်ကြည့်ဖို့မှာလည်း အက်ပ်စတိန်းတို့ အခန်းတွေဖက်ကို ချိန်ထားတဲ့ စီစီတီဗီက အချိန်ကိုက် ပျက်နေကြောင်း တာဝန်ရှိသူတွေကContinue reading “Epstein’s Death”

ဇန်နဝါရီ ၂၉ ရက် ၂၀၂၃

ပြီးခဲ့တဲ့ ကြာသပတေးနေ့က မိုင်ယာမီမှာ ဂါဗာနာ ဒီဆန်းတစ်စ်က သက်ငယ်မုဒိမ်းကောင်တွေကို သေဒဏ်အထိ ပေးနိုင်ဖို့နဲ့ အနည်းဆုံး ထောင်ဒဏ်တသက် ကျခံစေဖို့ အကြံပြုလိုက်ပါတယ်။ အမေရိကန်မှာ သက်ငယ်မုဒိမ်းသမားတဦးမှ သေဒဏ် ကျခံခဲ့ဖူးခြင်း မရှိသေးပါဘူး။ လူဝီစီယားနား ပြည်နယ်မှာတော့ သက်ငယ်မုဒိမ်းကောင်တဦးကို အသက် ၈နှစ်ရှိ မယားပါသမီးကို မုဒိမ်းကျင့်မှုနဲ့ သေဒဏ်ပေးခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဆူပရင်းမ်ကုတ်ကို အယူခံရောက်လာတော့ ဆူပရင်းမ်ကုတ်က သက်ငယ်မုဒိမ်းကို သေဒဏ်ပေးတာဟာ ခြေ/ဥနဲ့ မညီပါဘူးလို့ ၂၀၀၈ တုန်းက ဆုံးဖြတ်ပေးခဲ့ပါတယ်။ သူတို့က သူများကို အသက် ဆုံးရှုံးအောင် လုပ်ထားသူတွေသာ သေဒဏ်ကျခံသင့်တယ်လို့ ယူဆကြတာပါ။ အမေရိကန်မှာ ဟူစိန်တက်ပြီး နောက်ပိုင်း အဖက်ဖက်က ဆုတ်ယုတ်လာတဲ့ထဲမှာ ရာဇဝတ် တရားစီရင်ရေးလည်း အဓိက အခန်းက ပါနေပါတယ်။ အဲဒီလို ဖြစ်လာဖို့လည်း အစိုးရရောContinue reading “ဇန်နဝါရီ ၂၉ ရက် ၂၀၂၃”

ဇန်နဝါရီ ၂၆ ရက် ၂၀၂၃

အသင့်စားဘေဘီဖုဒ်တွေမှာ အများဆုံးပါဝင်ခွင့်ပြုတဲ့ ခဲဓါတ်ကို အက်ဖ်ဒီအေက သစ်သီး၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်တချို့၊ အရော၊ ယောဂတ်၊ ကပ်စ်တပ်နဲ့ ပူတင်းတွေမှာ ဘီလီယံရဲ့ ၁၀ပုံ၊ တမျိုးတည်းပါဝင်တဲ့ ကန်ဇွန်းဥ၊ မုန်လာဥနီနဲ့ စီရီယယ်အခြောက်စတာတွေမှာ ဘီလီယံရဲ့ ၂၀ပုံလို့ သတ်မှတ်လိုက်ပါတယ်။  အဲဒီလို သတ်မှတ်လိုက်ခြင်းအားဖြင့် အဆိုပါအစားအစာတွေကနေ ခဲဆိပ်သင့်မှုကို ၂၄-၂၇% လျော့ချနိုင်မယ်လို့ အက်ဖ်ဒီအေကော်မစ်ရှင်နာ ဒေါက်တာရောဘတ်ကလစ်ဖ် က ကြေငြာချက်ထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ Healthy Babies Bright Futures ဆိုတဲ့ ကလေးငယ်လေးတွေရဲ့ အာရုံကြောတွေကို အဆိပ်ဖြစ်စေတဲ့ ဓါတုပစ္စည်းတွေကို လျော့ချနိုင်ဖို့ ကြိုးစားနေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ဒါရိုက်တာ ဂျိန်းဟိုလီဟန်က အက်ဖ်ဒီအေအနေနဲ့ ဒီထက်ပိုပြီး ကြပ်မတ်သင့်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဂျိန်းတို့အုပ်စုက ထုတ်ပြန်တဲ့ ၂၀၁၉အစီရင်ခံစာမှာ ဈေးကွက်ထဲက ဘေဘီဖုဒ်တွေရဲ့ ၉၅% မှာContinue reading “ဇန်နဝါရီ ၂၆ ရက် ၂၀၂၃”